Bỏ giấy phép kinh doanh cho 38 ngành nghề kinh doanh có điều kiện từ 01/07/2026

Sáng 11/12, Quốc hội thông qua Luật Đầu tư sửa đổi. Theo đó, Luật chính thức rà soát, cắt giảm 38 ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện và điều chỉnh phạm vi 20 ngành nghề, phù hợp tinh thần Nghị quyết 68-NQ/TW về cải thiện môi trường kinh doanh. Danh mục ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện này chính thức được áp dụng từ 01/7/2026. Sau đây Luật Việt An sẽ cập nhật một số điểm mới đáng chú ý về bỏ giấy phép kinh doanh cho 38 ngành nghề kinh doanh có điều kiện từ 01/07/2026.

Tinh thần của Nghị quyết 68-NQ/TW về quyền tự do kinh doanh

Quan điểm chỉ đạo của Nghị quyết 68-NQ/TW năm 2025 về phát triển kinh tế tư nhân đã đưa ra giải pháp nhằm bảo đảm quyền tự do kinh doanh:

“Người dân, doanh nghiệp được tự do kinh doanh trong những ngành nghề pháp luật không cấm. Quyền kinh doanh chỉ có thể bị hạn chế vì lý do quốc phòng, an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội, đạo đức xã hội, môi trường và sức khoẻ của cộng đồng và phải được quy định trong luật.”

Theo đó, việc quy định ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện chuyển từ cơ chế “tiền kiểm” sang “hậu kiểm”, chuyển các ngành, nghề đang quy định điều kiện đầu tư kinh doanh áp dụng đối với sản phẩm, dịch vụ đầu ra mà có thể kiểm soát bằng các quy chuẩn, tiêu chuẩn kỹ thuật mà cấp có thẩm quyền ban hành.

Bỏ giấy phép kinh doanh cho 38 ngành nghề kinh doanh có điều kiện từ 01/07/2026

Hiện nay, danh mục ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện quy định tại Phụ lục IV ban hành kèm theo Luật Đầu tư năm 2020 và qua các lần sửa đổi bổ sung năm 2022, năm 2024, năm 2025 có 237 ngành nghề kinh doanh có điều kiện.

Tuy nhiên, theo quy định mới được sửa đổi ngày 11/12/2025, có hiệu lực thi hành từ ngày 01/07/2026, tại Phụ lục IV Luật Đầu tư 2025 đã bãi bỏ 38 ngành nghề kinh doanh có điều kiện. Như vậy, từ ngày 01/07/2026, chỉ còn 199 ngành nghề kinh doanh có điều kiện.

Bỏ giấy phép kinh doanh cho 38 ngành nghề kinh doanh có điều kiện từ 01/07/2026

Cụ thể bao gồm:

Về lĩnh vực tài chính, kế toán và thương mại

• Kinh doanh dịch vụ làm thủ tục về thuế: Bỏ vì Nhà nước chuyển sang cơ chế hậu kiểm; dịch vụ chủ yếu mang tính hỗ trợ kê khai, không còn tiềm ẩn rủi ro cao.
• Kinh doanh dịch vụ làm thủ tục hải quan: Quy trình hải quan đã số hóa, minh bạch; không cần duy trì điều kiện hạn chế gia nhập thị trường.
• Dịch vụ phụ trợ bảo hiểm: Đây là dịch vụ hỗ trợ đơn giản (không phải kinh doanh bảo hiểm), có thể tự điều chỉnh theo thị trường mà không phải cấp phép.
• Kinh doanh dịch vụ giám định thương mại: Chất lượng giám định sẽ được đánh giá qua cơ chế cạnh tranh và trách nhiệm bồi thường, không cần rào cản điều kiện.
• Kinh doanh tạm nhập, tái xuất hàng hóa có thuế tiêu thụ đặc biệt: Điều kiện kinh doanh không giúp đạt mục tiêu quản lý; có thể kiểm soát bằng quy định hải quan và kiểm tra rủi ro.
• Tạm nhập, tái xuất thực phẩm đông lạnh: Đây là hoạt động trong quá trình kinh doanh chứ không phải ngành nghề độc lập; rủi ro có thể kiểm soát theo từng lần làm thủ tục, không cần điều kiện kinh doanh cố định.
• Tạm nhập, tái xuất hàng hóa thuộc danh mục đã qua sử dụng: Vấn đề chủ yếu là kiểm soát môi trường, nên dùng công cụ tiêu chuẩn kỹ thuật thay vì điều kiện kinh doanh.
• Kiểm toán năng lượng: Có thể quản lý bằng tiêu chuẩn chuyên ngành, không cần cơ chế điều kiện kinh doanh riêng.
• Hoạt động in, đúc tiền: Thuộc lĩnh vực độc quyền Nhà nước nên đưa ra khỏi danh mục kinh doanh có điều kiện (không phải ngành nghề kinh doanh của doanh nghiệp).
• Kinh doanh dịch vụ lưu trữ: Hoạt động lưu trữ dữ liệu được điều chỉnh bằng pháp luật chuyên ngành; đưa ra khỏi danh mục vì không liên quan đến mục tiêu điều kiện kinh doanh truyền thống

Lĩnh vực văn hóa, xã hội và y tế

• Kinh doanh dịch vụ việc làm: Tác động đến lợi ích công cộng thấp; các tranh chấp có thể xử lý bằng pháp luật dân sự và cạnh tranh; không đủ căn cứ để coi là ngành nghề có điều kiện
• Dịch vụ tư vấn du học: Rủi ro không đáng kể; điều kiện hiện hành không phù hợp mục tiêu quản lý; chất lượng dịch vụ được thị trường tự sàng lọ
• Kinh doanh dịch vụ phẫu thuật thẩm mỹ: Chuyển về quản lý hoàn toàn dưới Luật Khám bệnh, chữa bệnh, không cần duy trì điều kiện trong Luật Đầu tư.
• Kinh doanh dịch vụ biểu diễn nghệ thuật, trình diễn thời trang, tổ chức thi người đẹp – người mẫu: Chỉ cần quản lý theo từng sự kiện, không cần điều kiện “kinh doanh” ngành nghề.

Lĩnh vực xây dựng và giao thông

• Dịch vụ cho thuê lại lao động: Rủi ro chủ yếu liên quan quan hệ lao động và đã được điều chỉnh đầy đủ trong Bộ luật Lao động; không cần rào cản điều kiện kinh doanh
• Kinh doanh dịch vụ bảo hành, bảo dưỡng xe ô tô: Là hoạt động dịch vụ kỹ thuật thông thường, thị trường có thể tự sàng lọc chất lượng.
• Đóng mới, hoán cải, sửa chữa, phục hồi phương tiện thủy nội địa: Việc kiểm soát an toàn thực hiện ở khâu đăng kiểm sản phẩm cuối cùng, không cần cấp phép cho doanh nghiệp sản xuất
• Bảo đảm an toàn hàng hải: Hoạt động được quản lý bằng tiêu chuẩn chuyên ngành thay vì điều kiện kinh doanh.
• Lai dắt tàu biển: Pháp luật đã kiểm soát chặt chẽ sản phẩm cuối cùng, không cần điều kiện kinh doanh cho đơn vị thực hiện
• Đóng mới, hoán cải, sửa chữa tàu biển: Tương tự như trên.
• Bảo đảm hoạt động bay: Chuyển sang quản lý theo Luật hàng không chuyên ngành, không cần duy trì trong danh mục Luật Đầu tư.
• Vận tải đa phương thức: Thủ tục và tiêu chuẩn đã rõ ràng; dỡ bỏ để tạo thuận lợi thương mại.
• Dịch vụ kiến trúc: Chỉ yêu cầu chứng chỉ hành nghề cá nhân theo luật chuyên ngành; bỏ điều kiện kinh doanh doanh nghiệp.
• Hoạt động xây dựng của nhà thầu nước ngoài: Quản lý bằng điều kiện đấu thầu và năng lực nhà thầu; không phù hợp để duy trì điều kiện kinh doanh trong Luật Đầu tư
• Hành nghề dịch vụ quản lý chi phí đầu tư xây dựng: Ngành nghề mang tính dịch vụ kỹ thuật – quản lý bằng tiêu chuẩn đăng kiểm, chứng chỉ; không cần “điều kiện kinh doanh”.
• Kinh doanh dịch vụ quản lý vận hành nhà chung cư: Chủ đầu tư sẽ tự lựa chọn đơn vị có năng lực; không cần rào cản cấp phép từ trước

Lĩnh vực công nghệ và đất đai

• Kinh doanh dịch vụ trung tâm dữ liệu: Để thu hút đầu tư công nghệ; rủi ro quản lý an ninh mạng được kiểm soát bằng luật chuyên ngành.
• Kinh doanh dịch vụ kiểm định, hiệu chuẩn, thử nghiệm phương tiện đo – chuẩn đo lường: Thuộc lĩnh vực tiêu chuẩn – đo lường; quản lý bằng kỹ thuật thay vì giấy phép.
• Kinh doanh dịch vụ xây dựng hạ tầng kỹ thuật công nghệ thông tin và xây dựng phần mềm cho hệ thống thông tin đất đai: Nhà nước kiểm soát thông qua tiêu chuẩn kỹ thuật và đấu thầu, không cần điều kiện kinh doanh.
• Dịch vụ xây dựng cơ sở dữ liệu đất đai: Tương tự như trên.

Lĩnh vực nông – lâm nghiệp và thủy sản

• Nuôi, trồng các loài thực vật và động vật hoang dã thuộc Phụ lục CITES và danh mục nguy cấp, quý, hiếm: Đã có cơ chế cấp phép CITES và quản lý bảo tồn theo luật chuyên ngành; không cần điều kiện kinh doanh trong Luật Đầu tư
• Nuôi động vật rừng thông thường: Tiếp tục quản lý bằng giấy phép CITES riêng, bỏ khỏi danh mục điều kiện kinh doanh.
• Xuất – nhập khẩu, tái xuất, quá cảnh và nhập nội từ biển mẫu vật tự nhiên thuộc các Phụ lục CITES: Quản lý bằng kiểm soát nguồn gốc và xử phạt hành chính; không cần điều kiện kinh doanh.
• Xuất – nhập khẩu mẫu vật nuôi sinh sản, nuôi sinh trưởng, trồng cấy nhân tạo thuộc các Phụ lục CITES: Tương tự như trên
• Chế biến, kinh doanh, vận chuyển, quảng cáo, trưng bày và cất giữ mẫu vật các loài trong danh mục: Tương tự như trên
• Kinh doanh thực phẩm thuộc quản lý của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn: Chuyển sang quản lý theo tiêu chuẩn an toàn thực phẩm (đăng ký cơ sở), không cần điều kiện kinh doanh.
• Kinh doanh dịch vụ cách ly kiểm dịch động vật, sản phẩm động vật: Quản lý bằng quy chuẩn kiểm dịch; không cần giấy phép ngành nghề.

Theo đó, Quốc hội cũng giao Chính phủ công bố Danh mục ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện cần thiết phải cấp phép, chứng nhận trước khi thực hiện hoạt động đầu tư kinh doanh và Danh mục ngành nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện phải chuyển phương thức quản lý điều kiện kinh doanh từ cấp phép, chứng nhận sang công bố yêu cầu, điều kiện kinh doanh để quản lý theo phương thức hậu kiểm.

Tác động của quy định bỏ giấy phép kinh doanh cho 38 ngành nghề kinh doanh có điều kiện từ 01/07/2026

Tác động kinh tế – thị trường

• Giảm chi phí tuân thủ & cắt rào cản gia nhập: Doanh nghiệp sẽ tiết kiệm thời gian, chi phí xin giấy phép ban đầu, nên dễ dàng gia nhập thị trường hơn. Điều này kích thích cạnh tranh, đổi mới, và tăng tốc khởi nghiệp.
• Tăng cạnh tranh, áp lực cải tiến: Với nhiều rào cản bị gỡ bỏ, số lượng nhà cung cấp tăng lên, buộc doanh nghiệp phải nâng cao chất lượng, giảm giá hoặc đổi mới dịch vụ/sản phẩm để tồn tại.
• Thu hút đầu tư (nhất là FDI lĩnh vực công nghệ, dịch vụ): Bãi bỏ điều kiện cho các ngành công nghệ, trung tâm dữ liệu, dịch vụ CNTT tạo môi trường hấp dẫn nhà đầu tư nước ngoài, phù hợp chiến lược chuyển dịch kinh tế số.

Tác động về quản lý nhà nước

• Chuyển mạnh từ “tiền kiểm” sang “hậu kiểm”: Nhà nước sẽ quản lý nhiều ngành bằng kiểm tra, thanh tra, chế tài sau khi hoạt động đã khởi sự; yêu cầu hệ thống giám sát, dữ liệu, năng lực thanh tra phải được tăng cường. Đây là tinh thần được nêu rõ khi rà soát Phụ lục IV và chuyển cơ chế quản lý.
• Cần sửa đổi/đồng bộ hóa pháp luật chuyên ngành: Nhiều ngành bị bãi bỏ điều kiện trong Luật Đầu tư vẫn cần cơ chế quản lý chuyên ngành (ví dụ an toàn thực phẩm, CITES, hàng không, đăng kiểm). Do vậy phải cập nhật luật, nghị định/tiêu chuẩn kỹ thuật để tránh “khoảng trống” quản lý.

Tác động với người tiêu dùng – xã hội

• Lợi ích: đa dạng lựa chọn, giá cả cạnh tranh: Người tiêu dùng sẽ có thêm nhà cung cấp, giá có thể giảm, dịch vụ phong phú hơn.
• Rủi ro: chất lượng, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng: Với cơ chế mở cửa, một số doanh nghiệp yếu năng lực có thể cung cấp dịch vụ/kỹ thuật chưa đạt yêu cầu; cần cơ chế hậu kiểm, xử lý vi phạm, kênh khiếu nại hiệu quả và minh bạch.

Quy định ngành, nghề cấm đầu tư kinh doanh từ ngày 01/03/2026

Theo đó, tại Điều 6 Luật Đầu tư 2025 quy định ngành, nghề cấm đầu tư kinh doanh từ ngày 01/03/2026 như sau:

Cấm các hoạt động đầu tư kinh doanh các ngành nghề sau:

• Kinh doanh các chất ma túy quy định tại Phụ lục I ban hành kèm theo Luật Đầu tư 2025;
• Kinh doanh các loại hóa chất, khoáng vật quy định tại Phụ lục II ban hành kèm theo Luật Đầu tư 2025;
• Kinh doanh mẫu vật các loài thực vật, động vật hoang dã có nguồn gốc khai thác từ tự nhiên quy định tại Phụ lục I của Công ước về buôn bán quốc tế các loài thực vật, động vật hoang dã nguy cấp; mẫu vật các loài thực vật rừng, động vật rừng, thủy sản nguy cấp, quý, hiếm Nhóm I có nguồn gốc khai thác từ tự nhiên quy định tại Phụ lục III ban hành kèm theo Luật Đầu tư 2025;
• Kinh doanh mại dâm;
• Mua, bán người, mô, xác, bộ phận cơ thể người, bào thai người;
• Hoạt động kinh doanh liên quan đến sinh sản vô tính trên người;
• Kinh doanh pháo nổ;
• Kinh doanh dịch vụ đòi nợ;
• Kinh doanh mua bán bảo vật quốc gia;
• Kinh doanh xuất khẩu di vật, cổ vật;
• Kinh doanh thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng.

Như vậy, quy định mới đã chính thức cấm kinh doanh thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng. Với nội dung này, Quốc hội giao Chính phủ quy định xử lý đối với dự án đầu tư sản xuất thiết bị điện tử cho thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng tại Việt Nam chỉ để xuất khẩu đã được đăng ký hoặc chấp thuận, cho phép bằng văn bản của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền theo quy định của pháp luật trước ngày 1/1/2025.

Trên đây là cập nhật quy định về bỏ giấy phép kinh doanh cho 38 ngành nghề kinh doanh có điều kiện từ 01/07/2026. Quý khách hàng có thắc mắc liên quan hay có nhu cầu tư vấn về giấy phép kinh doanh, vui lòng liên hệ Luật Việt An để được tư vấn, hỗ trợ tốt nhất!