Trẻ em thuộc nhóm yếu thế trong xã hội, là đối tượng chưa phát triển đầy đủ về tâm sinh lý, mặt thể chất và tinh thần vẫn còn đang trong quá trình hoàn thiện, chưa có đầy đủ các quyền và nghĩa vụ pháp lý như những người đã thành niên nên rất cần được quan tâm, bảo vệ. Tuy nhiên hiện nay, tỷ lệ tội phạm xâm hại tình dục trẻ em ngày càng gia tăng theo các năm. Trước thực trạng đáng báo động này, việc đảm bảo quyền cho trẻ em là vô cùng cần thiết. Vậy tội hiếp dâm trẻ em quy định như thế nào? Trong bài viết dưới đây, Luật Việt An sẽ cung cấp thông tin khái quát quy định về tội hiếp dâm trẻ em và phương thức xử lý.
Căn cứ pháp lý
Bộ luật Hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017.
Bộ luật Dân sự năm 2015.
Luật Trẻ em năm 2016.
Nghị quyết 06/2019/NQ-HĐTP của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao.
Tội hiếp dâm trẻ em được hiểu như thế nào?
Hiếp dâm được hiểu là hành vi xâm hại tình dục, bao gồm sự cưỡng bức, lạm dụng tình dục, xâm phạm thân thể, sử dụng bạo lực hoặc lợi dụng sự tin tưởng, thiếu hiểu biết của nạn nhân để đẩy họ vào hoạt động tình dục mà họ không đồng ý hoặc không có khả năng đồng ý hợp pháp.
Theo quy định tại Điều 1 Luật Trẻ em năm 2016, trẻ em là những người dưới 16 tuổi. Như vậy, nếu thực hiện hành vi hiếp dâm, căn cứ vào độ tuổi của người bị hại, người phạm tội có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo Tội hiếp dâm trẻ em (tên gọi theo Bộ luật Hình sự là Tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi) quy định tại Điều 142 Bộ luật Hình sự năm 2015 sửa đổi, bổ sung 2017.
Tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi được xem là một tội phạm cực kỳ nghiêm trọng và có những hậu quả về tâm lý và xã hội rất lớn đối với trẻ em. Bởi lẽ trẻ em là những đối tượng chưa có sự phát triển đầy đủ về mặt nhận thức, tâm sinh lý nên rất dễ bị lợi dụng, tổn thương.
Khái quát cấu thành tội phạm tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi
Tiêu chí
Nội dung
Mặt khách quan
Về hành vi, người phạm tội có một trong các hành vi (được hướng dẫn tại NQ 06/2019/NQ-HĐTP):
– Dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực hoặc lợi dụng tình trạng không thể tự vệ được của nạn nhân hoặc thủ đoạn khác giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác với người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi trái với ý muốn.
– Giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác với người dưới 13 tuổi (ở độ tuổi dưới 13 trẻ em còn non nớt, chưa có khả năng biểu lộ ý chí đúng đắn, dễ bị người khác lôi kéo, rủ rê, mua chuộc, khó có thể tự vệ được).
Hậu quả: Tội phạm được coi là hoàn thành từ thời điểm có các hành động nhằm giao cấu, không cần phải có căn cứ là đã giao cấu được hay chưa được.
Mặt chủ quan
– Người phạm tội thực hiện tội phạm với lỗi cố ý trực tiếp. Người phạm tội nhận thức rõ hành vi của mình là hành vi vi phạm pháp luật, xâm phạm đến quyền cá nhân khác nhưng vẫn thực hiện và mong muốn hậu quả xảy ra.
– Mục đích nhằm giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác trái với ý muốn của nạn nhân.
– Có mối quan hệ nhân quả giữa hành vi hiếp dâm và hậu quả bị hại bị xâm hại.
Khách thể
Hành vi phạm tội xâm phạm đến quyền được bảo vệ về nhân phẩm, danh dự của trẻ em, xâm phạm đến sức khỏe và sự phát triển bình thường của trẻ em. Người bị hại là người dưới 16 tuổi.
Chủ thể thực hiện tội phạm
– Người từ đủ 14 tuổi trở lên.
– Có năng lực trách nhiệm hình sự.
Tội hiếp dâm trẻ em quy định như thế nào?
Trách nhiệm hình sự
Khi có hành vi thỏa mãn cấu thành tội phạm tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi, người phạm tội sẽ phải chịu trách nhiệm hình sự theo Điều 142 Bộ luật hình sự 2015 sửa đổi bổ sung 2017. Theo đó, sẽ người phạm tội có thể bị áp dụng hình phạt tù và hình phạt bổ sung.
Hình thức
Hành vi
Mức phạt
Hình phạt tù
– Phạm tội thông qua việc thực hiện các hành vi dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực hoặc lợi dụng tình trạng không thể tự vệ được của nạn nhân hoặc thủ đoạn khác giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác với người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi trái với ý muốn của họ;
– Giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác với người dưới 13 tuổi.
Phạt tù từ 07 năm đến 15 năm
– Khi có các tình tiết như có tính chất loạn luân;
– Làm nạn nhân có thai; gây thương tích, gây tổn hại cho sức khỏe hoặc gây rối loạn tâm thần và hành vi của nạn nhân mà tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 31% đến 60%;
– Đối với người mà người phạm tội có trách nhiệm chăm sóc, giáo dục, chữa bệnh; phạm tội 02 lần trở lên; đối với 02 người trở lên; tái phạm nguy hiểm.
Phạt tù từ 12 năm đến 20 năm
Khi có các tình tiết như:
– Có tổ chức;
– Nhiều người hiếp một người; đối với người dưới 10 tuổi;
– Gây thương tích, gây tổn hại cho sức khỏe hoặc gây rối loạn tâm thần và hành vi của nạn nhân mà tỷ lệ tổn thương cơ thể 61% trở lên;
– Biết mình bị nhiễm HIV mà vẫn phạm tội; làm nạn nhân chết hoặc tự sát.
Phạt tù từ 20 năm, tù chung thân hoặc tử hình
Hình phạt bổ sung
Các cá nhân có hành vi vi phạm có thể bị cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.
Trách nhiệm dân sự
Bồi thường thiệt hại là hình thức trách nhiệm dân sự nhằm buộc bên có hành vi gây thiệt hại phải khắc phục hậu quả bằng cách đền bù các tổn thất về vật chất và tổn thất về tinh thần cho bên bị thiệt hại.
Căn cứ theo quy định tại Điều 13 Bộ luật dân sự 2015, khi các cá nhân có hành vi hiếp dâm trẻ em, sẽ phải bồi thường thiệt hại do sức khỏe bị xâm phạm và bồi thường thiệt hại do danh dự, nhân phẩm, uy tín bị xâm phạm cho người bị hại.
Về bồi thường vật chất: Chi phí hợp lý cho việc cứu chữa, bồi dưỡng, phục hồi sức khỏe và chức năng bị mất, bị giảm sút của người bị thiệt hại; thu nhập thực tế bị mất hoặc bị giảm sút của người bị thiệt hại, nếu thu nhập thực tế của người bị thiệt hại không ổn định và không thể xác định được thì áp dụng mức thu nhập trung bình của lao động cùng loại; chi phí hợp lý và phần thu nhập thực tế bị mất của người chăm sóc người bị thiệt hại trong thời gian điều trị, nếu người bị thiệt hại mất khả năng lao động và cần phải có người thường xuyên chăm sóc thì thiệt hại bao gồm cả chi phí hợp lý cho việc chăm sóc người bị thiệt hại;…
Về bồi thường về tinh thần: Mức bồi thường bù đắp tổn thất về tinh thần do các bên thỏa thuận; nếu không thỏa thuận được thì mức tối đa cho một người có sức khỏe bị xâm phạm không quá năm mươi lần mức lương cơ sở do Nhà nước quy định.
Một số câu hỏi liên quan
Xác định độ tuổi nạn nhân như thế nào?
Để xác định độ tuổi của nạn nhân cần căn cứ vào giấy khai sinh, căn cước công dân hoặc hộ khẩu thường trú.
Trong trường hợp không có giấy khai sinh, căn cước công dân và hộ khẩu mà chỉ nhớ được tháng và năm sinh của nạn nhân mà không xác định được chính xác ngày sinh thì ngày sinh của nạn nhân được coi là ngày đầu tiên của tháng. Trường hợp nếu chỉ nhớ năm sinh mà không nhớ tháng sinh thì tháng sinh được xác định là tháng 1 của năm đó.
Phân biệt tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi và tội giao cấu hoặc thực hiện các hành vi quan hệ tình dục khác đối với người từ đủ 13 tuổi đến người dưới 16 tuổi như thế nào?
Bên cạnh những điểm tương đồng, tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi và tội giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác với người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi có những điểm khác biệt cơ bản dưới đây.
Tiêu chí
Tội hiếp dâm trẻ em
(Điều 142)
Tội giao cấu với trẻ em
(Điều 145)
Độ tuổi người phạm tội
Người từ đủ 14 tuổi trở lên.
Người từ đủ 18 tuổi trở lên.
Độ tuổi nạn nhân
Người dưới 16 tuổi
Người từ đủ 13 đến dưới 16 tuổi
Hành vi phạm tội
– Dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực hoặc lợi dụng tình trạng không thể tự vệ được của nạn nhân hoặc thủ đoạn khác giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác với người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi trái với ý muốn.
– Giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác với người dưới 13 tuổi (không cần hành vi dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực hoặc thủ đoạn khác).
Hành vi phạm tội này được thực hiện một cách đồng thuận, có sự đồng ý, chấp nhận của bị hại.
Dịch vụ tư vấn pháp luật hình sự của Luật Việt An
Tư vấn các quy định pháp lý liên quan đến hành vi phạm tội.
Hỗ trợ tham gia vào các giai đoạn tố tụng để làm rõ hành vi phạm tội và phân tích tư vấn các tình tiết giảm nhẹ, tăng nặng trách nhiệm hình sự.
Tư vấn, hướng dẫn, đưa ra phương án khắc phục hậu quả của hành vi phạm tội.
Tư vấn hướng dẫn các chính sách khoan hồng, chính sách ân xá, đặc xá, cho mãn hạn tù trước thời hạn.
Tư vấn, hỗ trợ cho người bị hại trong các vụ án hiếp dâm trẻ em để đảm bảo các quyền và lợi ích chính đáng.
Quý khách hàng có thắc mắc liên quan đến tội hiếp dâm trẻ em quy định như thế nào, vui lòng liên hệ Công ty Luật Việt An để được hỗ trợ nhanh chóng và hiệu quả nhất!
Bài viết được cập nhật đến tháng 5/2024, bất kỳ sự thay đổi về pháp luật nào chưa được cập nhật, vui lòng liên hệ đến Luật Việt An để được hỗ trợ.