Trường hợp người sử dụng lao động không được thực hiện quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động

Pháp luật lao động quy định các bên trong quan hệ lao động được quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động, đặc biệt người sử dụng lao động khi muốn đơn phương chấm dứt hợp đồng thì cần thuộc các trường hợp theo quy định. Việc pháp luật lao động quy định chặt chẽ đối với trường hợp người sử dụng lao động đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động nhằm hướng tới mục tiêu bảo vệ tốt nhất quyền và lợi ích hợp pháp cho người lao động. Trong bài viết dưới đây, Luật Việt An sẽ cung cấp cho quý khách hàng những tư vấn pháp lý khái quát về trường hợp người sử dụng lao động không được thực hiện quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động.

Khái quát về quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động

Quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động là gì?

Việc đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động có thể hiểu là việc một bên trong quan hệ lao động (người lao động hoặc người sử dụng lao động) tự mình chấm dứt quan hệ lao động trước thời gian được quy định trong hợp đồng. Bộ luật Lao động năm 2019 cho phép người lao động và người sử dụng lao động đều có quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động trước thời hạn. 

Các trường hợp đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động

Đối với người sử dụng lao động

• Người lao động thường xuyên không hoàn thành công việc theo hợp đồng lao động.
• Người lao động bị ốm đau, tai nạn đã điều trị nhiều tháng liên tục theo quy định mà khả năng lao động chưa hồi phục.
• Do thiên tai, hả hoạn, dịch bệnh nguy hiểm, địch họa hoặc di dời, thu hẹp sản xuất, kinh doanh theo yêu cầu của cơ quan nhà nước có thẩm quyền mà người sử dụng lao động đã tìm mọi biện pháp khắc phục nhưng vẫn buộc phải giảm chỗ làm việc.
• Người lao động không có mặt tại nơi làm việc sau thời hạn quy định.
• Người lao động đủ tuổi nghỉ hưu, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.
• Người lao động tự ý bỏ việc không lý do từ 05 ngày làm việc liên tục trở lên.
• Người lao động cung cấp không trung thực thông tin theo quy định khi giao kết hợp đồng lao động làm ảnh hưởng đến việc tuyển dụng người lao động.

Đối với người lao động

• Không được bố trí làm việc, không được bảo đảm điều kiện làm việc;
• Không được trả đủ lương/trả lương không đúng thời hạn, trừ bất khả kháng;
• Bị người sử dụng lao động ngược đãi, bị cưỡng bức lao động;
• Bị quấy rối tình dục tại nơi làm việc;
• Lao động nữ mang thai làm việc sẽ ảnh hưởng xấu tới thai nhi;
• Đủ tuổi nghỉ hưu theo quy định, trừ trường hợp các bên có thỏa thuận khác;
• Người sử dụng lao động cung cấp thông tin không trung thực về công việc, địa điểm làm việc, điều kiện làm việc,.. và vấn đề khác làm ảnh hưởng đến việc thực hiện hợp đồng lao động.

Ngoài ra còn được đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động dù không thuộc các trường hợp nêu trên khi đảm bảo thời hạn báo trước cho người sử dụng lao động.

Trách nhiệm khi chấm dứt hợp đồng lao động

Trách nhiệm thông báo

Người lao động và người sử dụng lao động khi đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động nếu không thuộc trường hợp ngoại lệ cần báo trước trong thời hạn:

• Ít nhất 45 ngày đối với hợp đồng lao động không xác định thời hạn;
• Ít nhất 30 ngày đối với hợp đồng lao động xác định thời hạn có thời hạn từ 12 tháng đến 36 tháng;
• Ít nhất 03 ngày làm việc đối với hợp đồng lao động xác định thời hạn có thời hạn dưới 12 tháng.

Trách nhiệm thanh toán tiền và các quyền lợi khác

Trong thời hạn 14 ngày làm việc kể từ ngày chấm dứt hợp đồng lao động, hai bên có trách nhiệm thanh toán đầy đủ các khoản tiền có liên quan đến quyền lợi của mỗi bên gồm: Tiền lương, bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp, trợ cấp thôi việc và các quyền lợi khác theo thỏa ước lao động tập thể, hợp đồng lao động.

• Trợ cấp thôi việc: Người sử dụng lao động có trách nhiệm chi trả trợ cấp thôi việc cho người lao động đã làm việc thường xuyên từ đủ 12 tháng trở lên, mỗi năm làm việc được trợ cấp một nửa tháng tiền lương.
• Trợ cấp mất việc làm: Người sử dụng lao động trả trợ cấp mất việc làm cho người lao động đã làm việc thường xuyên cho mình từ đủ 12 tháng trở lên mà bị mất việc làm cứ mỗi năm làm việc trả 01 tháng tiền lương nhưng ít nhất bằng 02 tháng tiền lương.
• Các quyền lợi khác:

• • Hoàn thành thủ tục xác nhận thời gian đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp và trả lại cùng với bản chính giấy tờ khác nếu người sử dụng lao động đã giữ của người lao động;
  • Cung cấp bản sao các tài liệu liên quan đến quá trình làm việc của người lao động nếu người lao động có yêu cầu. Chi phí sao, gửi tài liệu do người sử dụng lao động trả.

Trường hợp người sử dụng lao động không được thực hiện quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động

Căn cứ theo Điều 37 Bộ luật Lao động 2019 quy định, người sử dụng lao động không được đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động trong các trường hợp dưới đây: 

• Người lao động bị ốm đau hoặc tai nạn, bệnh nghề nghiệp đang điều trị, điều dưỡng theo chỉ định của cơ sở y tế có thẩm quyền, trừ một số trường hợp đặc biệt:

• Người lao động bị ốm đau, tai nạn đã điều trị 12 tháng liên tục đối với người làm việc theo hợp đồng lao động không xác định thời hạn mà khả năng lao động chưa hồi phục;
• Người lao động bị ốm đau, tai nạn đã điều trị 06 tháng liên tục đối với người làm việc theo hợp đồng lao động xác định thời hạn có thời hạn từ 12 tháng đến 36 tháng mà khả năng lao động chưa hồi phục;
• Người lao động bị ốm đau, tai nạn đã điều trị quá nửa thời hạn hợp đồng lao động đối với người làm việc theo hợp đồng lao động xác định thời hạn có thời hạn dưới 12 tháng mà khả năng lao động chưa hồi phục. 

• Người lao động đang nghỉ hàng năm, nghỉ việc riêng và các trường hợp khác đã được người sử dụng lao động đồng ý. 
• Lao động nữ mang thai, lao động nữ đang nghỉ thai sản hoặc nuôi con dưới 12 tháng tuổi. 

Khi bị đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động trái pháp luật người lao động cần làm gì?

• Khi bị đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động trái pháp luật, người lao động trước tiên có thể tiến hành thương lượng cùng người sử dụng lao động, nếu không thể thỏa thuận, có thể lựa chọn một trong ba phương thức giải quyết thông thường như: Hòa giải (qua hòa giải viên lao động), thông qua Hội đồng trọng tài lao động hoặc Tòa án nhân dân.
• Trường hợp liên quan tới đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động thì khi giải quyết tranh chấp không cần phải giải quyết thông qua thủ tục hòa giải của hòa giải viên lao động trước khi yêu cầu Hội đồng trọng tài lao động hoặc Tòa án giải quyết. Vì vậy, người lao động có thể trực tiếp yêu cầu Hội đồng trọng tài giải quyết hoặc khởi kiện tới Tòa án nhân dân cấp huyện để đảm bảo quyền lợi cho mình.

Nghĩa vụ khi đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động trái pháp luật

• Khi đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động trái pháp luật, người sử dụng lao động phải nhận người lao động trở lại làm việc theo hợp đồng lao động đã giao kết; trả tiền lương, đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp trong những ngày người lao động không được làm việc và phải trả thêm một khoản tiền ít nhất bằng 02 tháng tiền lương theo hợp đồng lao động. Sau khi được nhận lại làm việc, người lao động hoàn trả cho người sử dụng lao động các khoản tiền trợ cấp thôi việc, trợ cấp mất việc làm nếu đã nhận của người sử dụng lao động.
• Trường hợp không còn vị trí, công việc đã giao kết mà người lao động vẫn muốn làm việc thì hai bên thỏa thuận để sửa đổi, bổ sung hợp đồng lao động. Trường hợp vi phạm quy định về thời hạn báo trước thì phải trả một khoản tiền tương ứng với tiền lương theo hợp đồng trong những ngày không báo trước.
• Trường hợp người lao động không muốn tiếp tục làm việc thì ngoài khoản tiền phải trả thì người sử dụng lao động phải trả trợ cấp thôi là một nửa tháng tiền lương với mỗi năm làm việc đối với người lao động đã làm việc thường xuyên từ đủ 12 tháng trở lên.
• Trường hợp người sử dụng lao động không muốn nhận lại người lao động và người lao động đồng ý thì ngoài khoản tiền người sử dụng lao động phải trả và trợ cấp thôi việc, hai bên thỏa thuận khoản tiền bồi thường thêm cho người lao động ít nhất bằng 02 tháng tiền lương để chấm dứt hợp đồng lao động.

Trên đây là phân tích về trường hợp người sử dụng lao động không được thực hiện quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động. Quý khách hàng có thắc mắc liên quan hay có nhu cầu tư vấn các quy định của pháp luật, vui lòng liên hệ Luật Việt An để được hỗ trợ tốt nhất!