Bố tôi lúc còn sống (2007) có lập di chúc do người em họ viết và bố có ký ghi rõ họ tên tên, lúc lập anh chi em chúng tôi không biết, khi ông mất thì mới biết là có di chúc, trong di chúc Bố mẹ có phân chia tài sản là ruộng, vườn đất thổ cư. Nay bố mẹ đều chất hết, các con muốn chia tách đất để hưởng theo di chúc (trong đó có cả sự thỏa thuận của toàn thể anh chị em bằng văn bản họp gia đình, không có tranh chấp hoặc đòi hỏi gì khác) tuy nhiên cơ quan chức năng lại bảo là Di chúc không hợp pháp , vậy có đúng không ?
Lời đầu tiên, Luật Việt An trân trọng cảm ơn sự tín nhiệm của bạn dành cho dịch vụ tư vấn luật của Công ty Luật Việt An. Dựa trên yêu cầu và những thông tin bạn cung cấp, chúng tôi xin đưa ra tư vấn sơ bộ cho bạn như sau:
Căn cứ pháp lý
Bộ luật dân sự 2015
Di chúc là sự thể hiện ý chí của cá nhân nhằm chuyển tài sản của mình cho người khác sau khi chết. Theo quy định tại Điều 609 Bộ luật dân sự thì cá nhân có quyền lập di chúc để định đoạt tài sản của mình; để lại tài sản của mình cho người thừa kế theo pháp luật; hưởng di sản theo di chúc hoặc theo pháp luật. Do đó, bố bạn có quyền lập di chúc để định đoạt tài sản của mình.
Điều kiện có hiệu lực của di chúc là gì?
Về chủ thể lập di chúc, theo quy định tại Điều 625 Bộ luật Dân sự 2015 như sau:
Người thành niên có đủ điều kiện theo quy định tại điểm a khoản 1 Điều 630 của Bộ luật này có quyền lập di chúc để định đoạt tài sản của mình.
Người từ đủ mười lăm tuổi đến chưa đủ mười tám tuổi được lập di chúc, nếu được cha, mẹ hoặc người giám hộ đồng ý về việc lập di chúc.
Để đảm bảo di chúc hợp pháp cần có các điều kiện sau:
“Điều 630. Di chúc hợp pháp
Di chúc hợp pháp phải có đủ các điều kiện sau đây:
Người lập di chúc minh mẫn, sáng suốt trong khi lập di chúc; không bị lừa dối, đe doạ, cưỡng ép;
Nội dung của di chúc không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội; hình thức di chúc không trái quy định của luật.”
Do đó, để bản di chúc được công nhận thì phải tuân thủ hai điều kiện như đã nêu trên. Ngoài ra còn phải đáp ứng các điều kiện khác theo Bộ luật Dân sự 2015. Cụ thể, về hình thức của di chúc: Di chúc phải được lập thành văn bản; nếu không thể lập được di chúc bằng văn bản thì có thể di chúc miệng (Điều 627).
Theo quy định tại Điều 628 Bộ luật dân sự 2015 thì di chúc bằng văn bản gồm có:
Di chúc bằng văn bản không có người làm chứng.
Di chúc bằng văn bản có người làm chứng.
Di chúc bằng văn bản có công chứng.
Di chúc bằng văn bản có chứng thực
Theo như thông tin bạn cung cấp, di chúc bố bạn để lại là do người em họ viết và bố bạn có ký ghi rõ họ tên. Như vậy, căn cứ theo quy định trên thì đây là di chúc bằng văn bản có người làm chứng.
Di chúc bằng văn bản có người làm chứng được quy định tại điều 634 Bộ luật dân sự 2015 như sau:
“Điều 634. Di chúc bằng văn bản có người làm chứng
Trường hợp người lập di chúc không tự mình viết bản di chúc thì có thể tự mình đánh máy hoặc nhờ người khác viết hoặc đánh máy bản di chúc, nhưng phải có ít nhất là hai người làm chứng. Người lập di chúc phải ký hoặc điểm chỉ vào bản di chúc trước mặt những người làm chứng; những người làm chứng xác nhận chữ ký, điểm chỉ của người lập di chúc và ký vào bản di chúc.
Việc lập di chúc bằng văn bản có người làm chứng phải tuân theo quy định tại Điều 631 và Điều 632 của Bộ luật này.”
Trong trường hợp của bạn, bố bạn không tự mình viết di chúc mà nhờ người em họ viết và bố bạn có ký tên trước mặt người làm chứng là em họ. Tuy nhiên, di chúc bằng văn bản có người làm chứng phải có ít nhất hai người làm chứng, đồng thời những người làm chứng phải xác nhận chữ ký của bố bạn và ký vào di chúc. Như vậy, di chúc mà bố bạn để lại không đáp ứng được điều kiện về hình thức của di chúc bằng văn bản có người làm chứng.
Di chúc chỉ có hiệu lực khi đáp ứng được điều kiện về nội dung và hình thức của di chúc, nếu một trong hai điều kiện trên không đáp ứng được thì đồng nghĩa di chúc cũng không có hiệu lực. Như vậy, căn cứ theo các quy định trên, di chúc mà bố bạn để lại sẽ không được công nhận.
Khi di chúc không được công nhận thì gia đình bạn sẽ tiến hành chia tài sản của bố bạn để lại theo quy định của bộ luật dân sự 2015 về thừa kế theo pháp luật.
Trên đây là nội dung tư vấn của Luật Việt An về vấn đề bạn quan tâm. Nếu bạn còn vấn đề gì chưa rõ, vui lòng liên hệ Luật Việt An để được giải đáp chi tiết.