Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu đầy biến động, việc lựa chọn một quốc gia ổn định và có tầm nhìn để khởi nghiệp và đầu tư đang trở thành xu hướng của các nhà đầu tư. Rwanda được coi là một “Singapore của châu Phi”, nơi hội tụ những điều kiện lý tưởng cho các doanh nghiệp quốc tế. Theo báo cáo “Doing Business” của Ngân hàng Thế giới, Rwanda thường xuyên xếp ở vị trí rất cao trong khu vực châu Phi về mức độ dễ dàng khi kinh doanh. Việc đăng ký thành lập một công ty có thể được hoàn tất chỉ trong vài giờ, một thành tích ấn tượng không chỉ ở châu Phi mà trên cả thế giới. Rwanda được công nhận là một trong những quốc gia ít tham nhũng nhất ở châu Phi, một thành tựu tương tự như Singapore. Sự minh bạch và thượng tôn pháp luật được đề cao, tạo ra một môi trường đầu tư an toàn và đáng tin cậy cho các doanh nghiệp. Chính vì những lẽ đó, việc thành lập công ty tại Rwanda là cơ hội để trở thành một phần trong hành trình phát triển của quốc gia này. Luật Việt An xin cung cấp một số thông tin về các loại hình công ty có thể thành lập tại Rwanda qua bài viết dưới đây.
Các loại hình công ty có thể thành lập tại Rwanda
Công ty Trách nhiệm hữu hạn Tư nhân (Private Limited Company – Ltd.)
Loại hình này tại Rwanda có những đặc điểm chính sau:
Cơ chế trách nhiệm hữu hạn: Đây là đặc điểm nền tảng và mang lại giá trị lớn nhất. Trách nhiệm của mỗi cổ đông đối với các khoản nợ và nghĩa vụ tài chính của công ty được giới hạn nghiêm ngặt trong phạm vi số vốn mà họ đã góp hoặc cam kết sẽ góp.
Cơ cấu sở hữu linh hoạt: Công ty có thể có từ tối thiểu một (1) đến tối đa một trăm (100) Nếu là Công ty một thành viên, tức là một nhà đầu tư đơn lẻ có thể thành lập và sở hữu 100% công ty, vừa nắm toàn quyền kiểm soát, vừa được hưởng lợi từ cơ chế trách nhiệm hữu hạn. Nếu là Công ty nhiều thành viên tức là cho phép nhiều đối tác, bạn bè, hoặc thành viên gia đình cùng nhau góp vốn. Việc giới hạn 100 cổ đông đảm bảo công ty vẫn duy trì bản chất “tư nhân”, không quá phân mảnh và phức tạp về quản trị.
Hạn chế trong việc huy động vốn từ công chúng: Công ty không được phép quảng cáo hay mời gọi công chúng mua cổ phiếu hoặc chứng khoán của mình. Việc huy động vốn chủ yếu đến từ các nguồn tư nhân (cổ đông hiện hữu, nhà đầu tư thiên thần, quỹ đầu tư mạo hiểm) thông qua các đợt phát hành riêng lẻ.
Hạn chế chuyển nhượng cổ phần: Việc chuyển nhượng cổ phần thường phải được sự chấp thuận của Hội đồng quản trị hoặc các cổ đông khác theo quy định trong điều lệ công ty, nhằm kiểm soát cơ cấu sở hữu.
Công ty Đại chúng (Public Limited Company – PLC)
Loại hình này tại Rwanda có những đặc điểm chính sau:
Khả năng huy động vốn từ công chúng: Công ty có quyền chào bán cổ phiếu và các loại chứng khoán khác (như trái phiếu) ra công chúng. Điều này được thực hiện thông qua các đợt phát hành lần đầu ra công chúng (Initial Public Offering – IPO) và sau đó, các cổ phiếu này sẽ được niêm yết và giao dịch tự do trên các sàn giao dịch chứng khoán, tiêu biểu là Sàn giao dịch chứng khoán Rwanda (Rwanda Stock Exchange – RSE).
Cơ cấu cổ đông mở và không giới hạn: Trong khi công ty tư nhân bị giới hạn số lượng cổ đông, một Công ty Đại chúng về cơ bản không có giới hạn về số lượng cổ đông tối đa. Theo luật Rwanda, để thành lập một PLC, yêu cầu tối thiểu thường là bảy (7) cổ đông.
Yêu cầu quản trị doanh nghiệp và báo cáo nghiêm ngặt: Hoạt động của PLC được giám sát chặt chẽ bởi các cơ quan quản lý nhà nước như Cơ quan Thị trường Vốn (Capital Market Authority – CMA) và Sàn giao dịch Chứng khoán Rwanda (RSE). Công ty phải thực hiện nghĩa vụ công bố thông tin một cách định kỳ và minh bạch. Điều này bao gồm việc công bố báo cáo tài chính (hàng quý, bán niên, cả năm đã được kiểm toán), các thông tin về giao dịch của cổ đông lớn, các quyết định quan trọng của Hội đồng quản trị và bất kỳ thông tin trọng yếu nào có thể ảnh hưởng đến giá cổ phiếu.
Trách nhiệm Hữu hạn: Tương tự như Công ty TNHH Tư nhân, các cổ đông của một PLC cũng được hưởng cơ chế trách nhiệm hữu hạn. Trách nhiệm của họ chỉ giới hạn trong phạm vi giá trị số cổ phiếu mà họ nắm giữ.
Một số loại hình khác có thể thành lập tại Rwanda
Tiêu chí
Công ty Hợp danh (Partnership)
Chi nhánh của Công ty Nước ngoài (Branch Office)
Bản chất pháp lý
Là một thực thể kinh doanh được thành lập bởi thỏa thuận giữa các thành viên. Có thể có hoặc không có tư cách pháp nhân riêng tùy theo đăng ký.
Không phải là một pháp nhân riêng biệt tại Rwanda. Nó là một phần mở rộng và phụ thuộc hoàn toàn vào công ty mẹ ở nước ngoài.
Trách nhiệm pháp lý
Thường là trách nhiệm vô hạn. Các thành viên hợp danh phải chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản cá nhân của mình đối với các khoản nợ của công ty.
Công ty mẹ ở nước ngoài chịu trách nhiệm vô hạn cho mọi khoản nợ và nghĩa vụ của chi nhánh tại Rwanda. Rủi ro pháp lý được chuyển về cho công ty mẹ.
Sở hữu / Thành viên
Được thành lập bởi tối thiểu hai (2) thành viên trở lên (có thể là cá nhân hoặc tổ chức), được gọi là các thành viên hợp danh (partners).
Được thành lập bởi một (1) công ty nước ngoài duy nhất. Không có cổ đông hay thành viên tại Rwanda, chỉ có công ty mẹ là chủ sở hữu.
Cơ cấu quản lý
Được quản lý bởi các thành viên hợp danh theo thỏa thuận hợp danh. Mọi thành viên thường có quyền tham gia quản lý, trừ khi có thỏa thuận khác.
Được quản lý bởi một đại diện được ủy quyền (legal representative) tại Rwanda. Người này hành động theo chỉ thị từ ban lãnh đạo của công ty mẹ.
Vốn
Vốn được góp bởi các thành viên theo thỏa thuận. Không có yêu cầu về vốn tối thiểu.
Không có khái niệm “vốn điều lệ” cho chi nhánh. Nguồn vốn hoạt động do công ty mẹ cung cấp và rót vào.
Phạm vi hoạt động
Hoạt động kinh doanh theo thỏa thuận của các thành viên.
Hoạt động trong phạm vi được công ty mẹ cho phép. Thường dùng để thực hiện các dự án hoặc giao dịch kinh doanh trực tiếp tại Rwanda.
Đối tượng phù hợp
Các ngành nghề chuyên môn nơi sự tin tưởng và chuyên môn cá nhân là cốt lõi như: công ty luật, kiểm toán, tư vấn, kiến trúc.
Các tập đoàn đa quốc gia muốn thiết lập sự hiện diện chính thức, thực hiện các dự án dài hạn hoặc kinh doanh trực tiếp tại thị trường Rwanda mà không cần thành lập một công ty con riêng biệt.
Lợi thế chính
Cơ cấu đơn giản, linh hoạt dựa trên thỏa thuận giữa các thành viên.
Duy trì sự kiểm soát và thương hiệu toàn cầu của công ty mẹ, thủ tục thiết lập có thể nhanh hơn so với thành lập công ty con.