Trong ngành xây dựng, yếu tố thiết kế, hình dáng và cấu trúc của sản phẩm đóng vai trò quan trọng, không chỉ mang tính thẩm mỹ mà còn góp phần nâng cao tính cạnh tranh và giá trị thương mại của doanh nghiệp. Các sản phẩm xây dựng như vật liệu, thiết bị, chi tiết kiến trúc, đồ nội thất cố định, dụng cụ thi công… thường có đặc điểm nổi bật về hình dáng, từ đó cần được bảo hộ dưới dạng kiểu dáng công nghiệp (KDCN). Việc đăng ký KDCN giúp doanh nghiệp độc quyền khai thác, ngăn chặn hành vi sao chép trái phép và tạo lợi thế trong hợp tác, nhượng quyền hoặc chuyển giao công nghệ. Tại Việt Nam, thủ tục đăng ký KDCN ngành xây dựng được thực hiện theo quy định của Luật Sở hữu trí tuệ năm 2022 và các văn bản hướng dẫn thi hành.
Kiểu dáng công nghiệp ngành xây dựng là gì?
Theo khoản 13 Điều 4 Luật Sở hữu trí tuệ: “Kiểu dáng công nghiệp là hình dáng bên ngoài của sản phẩm hoặc bộ phận để lắp ráp thành sản phẩm phức hợp, được thể hiện bằng hình khối, đường nét, màu sắc hoặc sự kết hợp những yếu tố này và nhìn thấy được trong quá trình khai thác công dụng của sản phẩm hoặc sản phẩm phức hợp.”
Trong ngành xây dựng, kiểu dáng công nghiệp thường được thể hiện qua:
Vật liệu xây dựng có hình dáng đặc biệt (gạch, ngói, đá nhân tạo, tấm panel…).
Cấu kiện, chi tiết lắp ghép (cửa, cửa sổ, khung, lan can…).
Thiết bị công trình (giàn giáo, cột, đèn chiếu sáng, lan can cầu thang…).
Đồ nội thất gắn liền với công trình (bồn rửa, bồn cầu, tay vịn…).
Dụng cụ, thiết bị thi công (máy khoan, thiết bị đo, máy trộn bê tông…).
Các nhóm phân loại sản phẩm xây dựng trong Bảng phân loại KDCN (Locarno)
Khi nộp đơn đăng ký KDCN, sản phẩm phải được xác định nhóm, lớp theo Bảng phân loại Locarno (được áp dụng tại Việt Nam). Đối với ngành xây dựng, các sản phẩm thường nằm trong các nhóm sau:
Nhóm 23 – Các thiết bị phân phối chất lỏng và chất khi, các thiết bị vệ sinh, sưởi, thông gió và điều hòa nhiệt độ, khí đốt, nhiên liệu rắn
23-01: Thiết bị phân phối chất lỏng và khí (vòi nước, ống dẫn, cút nối, trụ cứu hỏa, v.v.).
23-02: Thiết bị vệ sinh (bồn cầu, bồn rửa, buồng tắm, sauna, v.v.).
23-03: Thiết bị đốt nóng (bình đun nước, lò sưởi, thiết bị đốt).
23-04: Thiết bị thông gió, điều hòa không khí (quạt, điều hòa, ống gió).
23-05: Nhiên liệu rắn (thiết bị đốt, lò, hệ thống xử lý chất thải xây dựng).
25-02: Cấu kiện xây dựng chế tạo sẵn (cửa, cửa sổ, vách ngăn, hàng rào, mái vòm, trần…).
25-03: Nhà, ga-ra, công trình xây dựng khác.
25-04: Bậc thang, thang, giàn giáo.
25-99: Các loại khác (bể cảnh, bộ phận công trình phụ)
Nhóm 26 – Thiết bị và dụng cụ chiếu sáng
26-03: Thiết bị chiếu sáng nơi công cộng (đèn đường, đèn pha, đèn ngoài trời).
26-05: Đèn gắn tường, trần, đèn chùm, đèn công trình.
26-06: Thiết bị chiếu sáng cho phương tiện, công trình giao thông.
Nhóm 08 – Các loại dụng cụ và đồ ngũ kim
08-01: Dụng cụ và thiết bị để khoan, phay, đào, xới.
08-02: Búa và các dụng cụ khác có chức năng tương tự.
08-03: Các dụng cụ và thiết bị phương tiện cắt.
08-05: Các dụng cụ và thiết bị khác.
08-06: Các loại tay cầm, núm cửa, bản lề.
08-07: Khóa, then cài và móc.
08-08: Các dụng cụ để giữ, kẹp và lắp ráp không có ở nhóm khác.
Nhóm 15 – Các loại máy không được xấy ở các nhóm khác
15-04: Máy xây dựng
Điều kiện bảo hộ kiểu dáng công nghiệp ngành xây dựng
Một kiểu dáng công nghiệp chỉ được bảo hộ khi đáp ứng đủ ba điều kiện (Điều 63 Luật SHTT):
Có tính mới: Kiểu dáng công nghiệp được coi là có tính mới nếu kiểu dáng công nghiệp đó khác biệt đáng kể với những kiểu dáng công nghiệp đã bị bộc lộ công khai dưới hình thức sử dụng, mô tả bằng văn bản hoặc bất kỳ hình thức nào khác ở trong nước hoặc ở nước ngoài trước ngày nộp đơn hoặc trước ngày ưu tiên nếu đơn đăng ký kiểu dáng công nghiệp được hưởng quyền ưu tiên.
Có tính sáng tạo: Kiểu dáng công nghiệp được coi là có tính sáng tạo nếu căn cứ vào các kiểu dáng công nghiệp đã được bộc lộ công khai dưới hình thức sử dụng, mô tả bằng văn bản hoặc bất kỳ hình thức nào khác ở trong nước hoặc ở nước ngoài trước ngày nộp đơn hoặc trước ngày ưu tiên của đơn đăng ký kiểu dáng công nghiệp trong trường hợp đơn được hưởng quyền ưu tiên, kiểu dáng công nghiệp đó không thể được tạo ra một cách dễ dàng đối với người có hiểu biết trung bình về lĩnh vực tương ứng.
Có khả năng áp dụng công nghiệp: Kiểu dáng công nghiệp được coi là có khả năng áp dụng công nghiệp nếu có thể dùng làm mẫu để chế tạo hàng loạt sản phẩm có hình dáng bên ngoài là kiểu dáng công nghiệp đó bằng phương pháp công nghiệp hoặc thủ công nghiệp.
Trong trường hợp có nhiều đơn đăng ký các kiểu dáng công nghiệp trùng hoặc không khác biệt đáng kể với nhau thì văn bằng bảo hộ chỉ được cấp cho kiểu dáng công nghiệp trong đơn hợp lệ có ngày ưu tiên hoặc ngày nộp đơn sớm nhất trong số những đơn đáp ứng các điều kiện để được cấp văn bằng bảo hộ.
Trong trường hợp có nhiều đơn đăng ký các kiểu dáng công nghiệp trùng hoặc không khác biệt đáng kể với nhau, cùng đáp ứng các điều kiện để được cấp văn bằng bảo hộ và cùng có ngày ưu tiên hoặc ngày nộp đơn sớm nhất thì văn bằng bảo hộ chỉ được cấp cho đối tượng của một đơn duy nhất trong số các đơn đó theo thoả thuận của tất cả những người nộp đơn; nếu không thoả thuận được thì các đối tượng tương ứng của các đơn đó bị từ chối cấp văn bằng bảo hộ.
Tờ khai đăng ký kiểu dáng công nghiệp, đánh máy theo mẫu số 07 Phụ lục I của Nghị định 65/2023/NĐ-CP (Mẫu đính kèm).
01 Bản mô tả kiểu dáng công nghiệp; [Bản mô tả kiểu dáng công nghiệp phải đáp ứng quy định tại Phụ lục I của Nghị định số 65/2023/NĐ-CP, bản kiểu dáng công nghiệp phải bao gồm các nội dung sau:
Tên kiểu dáng công nghiệp;
Lĩnh vực sử dụng kiểu dáng công nghiệp;
Kiểu dáng công nghiệp tương tự gần nhất;
Liệt kê ảnh chụp hoặc bản vẽ;
Phần mô tả chi tiết kiểu dáng công nghiệp;
Yêu cầu bảo hộ kiểu dáng công nghiệp].
04 Bộ ảnh chụp/bản vẽ kiểu dáng công nghiệp.
Chứng từ nộp phí, lệ phí.
Giấy ủy quyền (nếu đơn đăng ký kiểu dáng công nghiệp được nộp thông qua tổ chức dịch vụ đại diện sở hữu công nghiệp);
Tài liệu chứng minh quyền đăng ký (nếu thụ hưởng từ người khác). Ví dụ: Giấy chuyển nhượng quyền nộp đơn… (nếu có);
Tài liệu chứng minh quyền ưu tiên (nếu đơn đăng ký kiểu dáng công nghiệp có yêu cầu hưởng quyền ưu tiên).
Quy trình đăng ký kiểu dáng công nghiệp trong ngành xây dựng
Bước 1: Tiếp nhận đơn
Điều kiện nộp đơn trực tuyến: Người nộp đơn cần có chứng thư số, chữ ký số, đăng ký tài khoản trên hệ thống tiếp nhận đơn trực tuyến và được Cục Sở hữu trí tuệ phê duyệt tài khoản.
Sau khi gửi, hệ thống sẽ cấp Phiếu xác nhận nộp tài liệu.
Trong vòng 1 tháng kể từ ngày gửi đơn, người nộp đơn phải đến điểm tiếp nhận của Cục Sở hữu trí tuệ để xuất trình Phiếu xác nhận, nộp tài liệu kèm theo (nếu có) và đóng phí/lệ phí theo quy định.
Bước 2: Thẩm định hình thức đơn
Kiểm tra việc tuân thủ các quy định về hình thức đối với đơn, từ đó đưa ra kết luận đơn có được coi là hợp lệ hay không (Ra quyết định chấp nhận đơn hợp lệ/từ chối chấp nhận đơn)
Trường hợp đơn hợp lệ, Cục Sở hữu trí tuệ ra quyết định chấp nhận đơn hợp lệ;
Trường hợp đơn không hợp lệ, Cục Sở hữu trí tuệ ra thông báo dự định từ chối chấp nhận đơn trong đó nêu rõ các lý do, thiếu sót khiến cho đơn có thể bị từ chối chấp nhận và ấn định thời hạn 2 tháng để người nộp đơn có ý kiến hoặc sửa chữa thiếu sót. Nếu người nộp đơn không sửa chữa thiếu sót/sửa chữa thiếu sót không đạt yêu cầu/không có ý kiến phản đối/ý kiến phản đối không xác đáng thì Cục Sở hữu trí tuệ ra quyết định từ chối chấp nhận đơn.
Bước 3: Công bố đơn
Sau khi có quyết định chấp nhận đơn hợp lệ, đơn sẽ được công bố trên Công báo sở hữu công nghiệp.
Bước 4: Thẩm định nội dung đơn
Đánh giá khả năng được bảo hộ của đối tượng nêu trong đơn theo các điều kiện bảo hộ (có tính mới, có tính sáng tạo, có khả năng áp dụng công nghiệp), qua đó xác định phạm vi bảo hộ tương ứng.
Bước 5: Ra quyết định cấp/từ chối cấp văn bằng bảo hộ:
Nếu đối tượng nêu trong đơn không đáp ứng được các yêu cầu về bảo hộ, Cục Sở hữu trí tuệ ra quyết định từ chối cấp văn bằng bảo hộ;
Nếu đối tượng nêu trong đơn đáp ứng được các yêu cầu về bảo hộ, và người nộp đơn nộp phí, lệ phí đầy đủ, đúng hạn thì Cục Sở hữu trí tuệ ra quyết định cấp văn bằng bảo hộ, ghi nhận vào Sổ đăng ký quốc gia về kiểu dáng công nghiệp và công bố trên Công báo Sở hữu công nghiệp.
Lợi ích của việc đăng ký kiểu dáng công nghiệp trong ngành xây dựng
Trong lĩnh vực xây dựng, các sản phẩm như vật liệu xây dựng, thiết bị nội – ngoại thất, kết cấu kiến trúc, mô-đun nhà ở, cửa, lan can, cột, trụ trang trí… thường có tính thẩm mỹ cao và thiết kế đặc thù. Việc đăng ký kiểu dáng công nghiệp (KDCN) giúp doanh nghiệp bảo vệ quyền lợi hợp pháp và khẳng định vị thế thương hiệu trên thị trường.
Những lợi ích nổi bật khi đăng ký kiểu dáng công nghiệp trong ngành xây dựng:
🏗️ Bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ đối với thiết kế, kiểu dáng độc đáo của sản phẩm xây dựng.
💰 Tăng giá trị thương mại, hỗ trợ hoạt động quảng bá thương hiệu và thu hút khách hàng.
📈 Tạo lợi thế cạnh tranh trong các hoạt động đấu thầu, ký kết hợp đồng xây dựng.
⚖️ Làm căn cứ pháp lý vững chắc để xử lý hành vi xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ.
💼 Tạo ra tài sản vô hình, có thể góp vốn, chuyển nhượng, nhượng quyền hoặc định giá doanh nghiệp.
Dịch vụ hỗ trợ đăng ký kiểu dáng công nghiệp trong ngành xây dựng – Luật Việt An
Việc chuẩn bị hồ sơ đăng ký kiểu dáng công nghiệp trong lĩnh vực xây dựng đòi hỏi kiến thức chuyên sâu về pháp luật sở hữu trí tuệ, kỹ thuật mô tả hình khối, phối cảnh, bản vẽ và phân loại sản phẩm theo Phân loại quốc tế Locarno. Với kinh nghiệm chuyên nghiệp trong lĩnh vực bảo hộ sở hữu công nghiệp, Luật Việt An cung cấp dịch vụ trọn gói hỗ trợ doanh nghiệp trong mọi giai đoạn đăng ký:
Tư vấn chiến lược bảo hộ phù hợp với từng loại sản phẩm, hạng mục xây dựng.
Tra cứu sơ bộ và tra cứu chuyên sâu khả năng bảo hộ kiểu dáng công nghiệp.
Soạn thảo hồ sơ, bản mô tả và bản vẽ minh họa đúng quy định pháp luật.
Nộp đơn và theo dõi tiến trình xử lý tại Cục Sở hữu trí tuệ Việt Nam.
Hỗ trợ phản hồi khiếu nại, sửa đổi, hoặc xử lý từ chối đơn (nếu có).
Tư vấn, đại diện giải quyết tranh chấp, vi phạm quyền KDCN trong lĩnh vực xây dựng.
Đại diện pháp lý làm việc trực tiếp với Cục Sở hữu trí tuệ.
Bảo mật tuyệt đối thông tin thiết kế của khách hàng.
Chi phí minh bạch – hiệu quả tối đa – phù hợp với từng quy mô doanh nghiệp.
Trên đây là một số tư vấn của Luật Việt An đăng kí kiểu dáng công nghiệp ngành xây dựng. Nếu có thắc mắc gì về dịch vụ này hoặc các vấn đề pháp lý liên quan đến sở hữu trí tuệ, hãy liên hệ ngay cho chúng tôi để được hỗ trợ kịp thời.
Giấy chứng nhận đăng ký hoạt động số: 01010266/TP/ĐKHĐ, cấp lần đầu ngày 23/10/2007 tại Sở Tư pháp Thành phố Hà Nội.
