Giả định về quyền liên quan

Trong lĩnh vực pháp luật, đặc biệt là quyền sở hữu trí tuệ, giả định về quyền liên quan là một khái niệm quan trọng, thường xuyên được đề cập trong quá trình giải quyết các tranh chấp và bảo vệ lợi ích hợp pháp của các bên liên quan. Vậy giả định về quyền liên quan thực sự là gì, và tại sao nó lại giữ vai trò thiết yếu trong việc đảm bảo công bằng và minh bạch trong hệ thống pháp luật? Bài viết này Luật Việt An sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về khái niệm này, đồng thời cung cấp cái nhìn sâu sắc về cách nó được áp dụng trong thực tiễn pháp lý.

Giải định về quyền liên quan là gì?

Giả định về quyền liên quan là một nguyên tắc pháp lý trong lĩnh vực sở hữu trí tuệ, theo đó một cá nhân hoặc tổ chức được mặc định công nhận là chủ sở hữu quyền liên quan (như quyền của người biểu diễn, nhà sản xuất bản ghi âm, hoặc tổ chức phát sóng), trừ khi có bằng chứng chứng minh ngược lại.

Nguyên tắc này nhằm giảm thiểu gánh nặng chứng minh quyền sở hữu, tạo điều kiện thuận lợi cho việc bảo vệ quyền lợi chính đáng của các bên liên quan và đảm bảo tính minh bạch, hiệu quả trong thực thi pháp luật về quyền sở hữu trí tuệ.

Ví dụ: Một nhà sản xuất bản ghi âm được mặc định là chủ sở hữu quyền liên quan đối với một bản thu âm, trừ khi có bằng chứng cho thấy quyền sở hữu thuộc về bên khác.

Tuy nhiên, giả định về quyền liên quan cũng có một số trường hợp ngoại lệ như sau:

• Các ý tưởng hoặc phương pháp không được bảo hộ quyền liên quan, vì chỉ những hình thức thể hiện cụ thể mới được xem xét.
• Sử dụng tác phẩm vì lợi ích công cộng
• Khi thời hạn bảo hộ theo pháp luật đã hết, quyền liên quan không còn được công nhận.
• Trong trường hợp không đăng ký quyền liên quan tại cơ quan có thẩm quyền, quyền này vẫn có thể được giả định theo quy định pháp luật. Tuy nhiên, không đăng ký có thể dẫn đến rủi ro khi xảy ra tranh chấp, vì chủ sở hữu phải tự chứng minh quyền của mình.
• Một số quy định pháp luật có thể hạn chế quyền liên quan để đảm bảo quyền lợi công bằng của xã hội: Phát sóng tín hiệu cho các mục đích khẩn cấp, sử dụng trong các sự kiện quốc gia

Các trường hợp áp dụng giả định về quyền liên quan

• Người thực hiện hoạt động biểu diễn (ca sĩ, diễn viên, nhạc công… được mặc định là chủ sở hữu quyền liên quan đối với buổi biểu diễn của họ, bao gồm quyền nhân thân và quyền tài sản.
• Nhà sản xuất bản ghi âm, ghi hình: Nhà sản xuất (công ty hoặc cá nhân đầu tư thực hiện ghi âm, ghi hình) được mặc định là chủ sở hữu quyền tài sản đối với các bản ghi âm, ghi hình do họ tạo ra.
• Các đài phát thanh, đài truyền hình, hoặc tổ chức phát sóng được mặc định là chủ sở hữu quyền liên quan đối với nội dung họ phát sóng, bao gồm cả tín hiệu vệ tinh mang chương trình được mã hóa.
• Nội dung số trên nền tảng trực tuyến: Trong một số trường hợp, người tạo hoặc đăng tải nội dung số trên các nền tảng trực tuyến được giả định là chủ sở hữu quyền liên quan đối với nội dung đó, trừ khi có bằng chứng cho thấy quyền thuộc về bên khác (ví dụ: hợp đồng chuyển nhượng quyền).
• Tác phẩm chưa đăng ký quyền liên quan: Nếu quyền liên quan chưa được đăng ký chính thức, giả định pháp lý vẫn áp dụng để công nhận người tạo ra tác phẩm, nhà sản xuất, hoặc tổ chức phát sóng là chủ sở hữu quyền liên quan, trừ khi có tranh chấp hoặc bằng chứng khác.

Nội dung giả định về quyền liên quan theo Luật Sở hữu trí tuệ mới

Theo điều 29, 30, 31 Luật sở hữu trí tuệ 2005 (sửa đổi, bổ sung 2022) quy định như sau:

Đối tượng của quyền liên quan

Người biểu diễn: Quyền liên quan bảo vệ quyền lợi của các cá nhân tham gia vào các cuộc biểu diễn nghệ thuật, bao gồm diễn viên, nhạc công, và vũ công.

Nhà sản xuất bản ghi âm và ghi hình: Những tổ chức hoặc cá nhân sản xuất bản ghi âm hoặc ghi hình cũng được bảo vệ quyền lợi.

Tổ chức phát sóng: Các đài phát thanh, truyền hình có quyền liên quan đến chương trình phát sóng của họ.

Quyền của người biểu diễn

Quyền nhân thân

Giới thiệu tên: Người biểu diễn có quyền được giới thiệu tên mình khi biểu diễn hoặc khi phát hành bản ghi âm, ghi hình.

Bảo vệ hình tượng: Họ có quyền bảo vệ sự toàn vẹn của hình tượng biểu diễn, không cho phép sửa đổi, cắt xén gây phương hại đến danh dự và uy tín của mình.

Quyền tài sản

Thực hiện hoặc cho phép thực hiện: Người biểu diễn có quyền độc quyền thực hiện hoặc cho phép tổ chức, cá nhân khác thực hiện các hành vi như sao chép, phân phối bản ghi âm, ghi hình.

Phát sóng và truyền đạt: Họ có quyền phát sóng và truyền đạt cuộc biểu diễn đến công chúng bằng nhiều phương tiện khác nhau.

Thời hạn bảo hộ

Quyền liên quan phát sinh từ thời điểm cuộc biểu diễn hoặc bản ghi âm, ghi hình được thực hiện và có thời hạn bảo hộ nhất định, thường là 50 năm kể từ năm tiếp theo năm cuộc biểu diễn được thực hiện.

Giới hạn quyền

Luật cũng quy định một số giới hạn trong việc thực hiện quyền sở hữu trí tuệ để đảm bảo sự cân bằng giữa lợi ích của người sở hữu quyền và lợi ích công cộng.

Những quy định này nhằm bảo vệ quyền lợi hợp pháp của các cá nhân và tổ chức tham gia vào quá trình sáng tạo và phổ biến tác phẩm nghệ thuật trong xã hội.

Dịch vụ tư vấn đăng ký và bảo vệ quyền liên quan tại Luật Việt An

• Tư vấn về quyền liên quan: Hướng dẫn khách hàng về quyền nhân thân và quyền tài sản liên quan đến các hoạt động biểu diễn, sản xuất, và phát sóng.
• Giải thích quyền lợi hợp pháp mà người biểu diễn, nhà sản xuất bản ghi âm, ghi hình, hoặc tổ chức phát sóng được hưởng theo Luật Sở hữu trí tuệ.
• Tư vấn về các trường hợp miễn trừ hoặc giới hạn quyền liên quan (ví dụ: sử dụng vì lợi ích công cộng hoặc giáo dục).
• Chuẩn bị hồ sơ đăng ký quyền liên quan: Hỗ trợ chuẩn bị các tài liệu chứng minh quyền sở hữu, như hợp đồng biểu diễn, hợp đồng sản xuất bản ghi âm, ghi hình, hoặc giấy phép phát sóng.
• Thay mặt khách hàng nộp hồ sơ đăng ký quyền liên quan tại Cục Bản quyền tác giả hoặc các cơ quan có thẩm quyền.
• Nhận Giấy chứng nhận quyền liên quan và chuyển giao cho khách hàng.
• Tư vấn cách khai thác quyền liên quan, như cấp phép sử dụng bản ghi âm, ghi hình, hoặc chương trình phát sóng.
• Đại diện khách hàng xử lý các trường hợp vi phạm quyền liên quan, như sử dụng trái phép bản ghi âm, ghi hình, hoặc phát sóng không có sự đồng ý.
• Tham gia hòa giải, thương lượng hoặc khởi kiện trong các vụ tranh chấp liên quan đến quyền liên quan.

Dịch vụ của Luật Việt An về quyền liên quan không chỉ tập trung vào việc hỗ trợ đăng ký quyền mà còn cung cấp tư vấn và giải pháp toàn diện để bảo vệ và khai thác quyền liên quan một cách hiệu quả. Quý khách hàng có nhu cầu tư vấn, vui lòng liên hệ cho chúng tôi để được hỗ trợ kịp thời!