Giải quyết tranh chấp bằng tòa án

Giải quyết tranh chấp bằng tòa án là phương thức giải quyết tranh chấp thông qua cơ quan xét xử nhân danh quyền lực Nhà nước để đưa ra phán quyết buộc các bên có nghĩa vụ thi hành. Đây được xem là giải pháp cuối cùng khi các bên không tìm được tiếng nói chung trong việc giải quyết mâu thuẫn. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp đến quy khách nguyên tắc giải quyết tranh chấp, quy trình giải quyết tranh chấp và ưu nhược điểm khi giải quyết tranh chấp tại tòa án.

Khi nào lựa chọn giải quyết tranh chấp bằng tòa án?

Trong một số trường hợp sau nhiều người sẽ lựa chọn giải quyết tranh chấp thông qua tòa án:

• Sau khi đã cố gắng thương lượng, hòa giải nhưng các bên vẫn không tìm được tiếng nói chung.
• Khi quyền lợi bị xâm phạm nghiêm trọng và cần một phán quyết có tính ràng buộc pháp lý để bảo vệ quyền lợi đó.
• Các vụ tranh chấp về tài sản có giá trị lớn, đòi hỏi sự can thiệp của cơ quan có thẩm quyền để phân chia công bằng.
• Các vụ việc có tính chất pháp lý phức tạp, đòi hỏi kiến thức chuyên môn sâu rộng mới có thể giải quyết.
• Nếu không có thỏa thuận trọng tài trong hợp đồng nên buộc phải đưa vụ việc ra tòa án.

Nguyên tắc giải quyết tranh chấp của tòa án

Tòa án là cơ quan nhà nước có thẩm quyền giải quyết các tranh chấp phát sinh trong xã hội, đảm bảo công bằng và pháp luật được tôn trọng. Khi giải quyết một vụ việc, tòa án luôn tuân thủ các nguyên tắc cơ bản sau:

• Quyền quyết định và tự định đoạt của đương sự:
  • Các bên tranh chấp có quyền tự do quyết định việc có khởi kiện ra tòa hay không, lựa chọn luật sư đại diện và đưa ra các yêu cầu của mình.
  • Tòa án tôn trọng quyền tự do của đương sự nhưng đồng thời cũng đảm bảo rằng quyền lợi của các bên được bảo vệ một cách công bằng.
• Bình đẳng giữa các bên đương sự:
  • Tất cả các bên tham gia vào quá trình tố tụng đều được đối xử bình đẳng trước pháp luật, không phân biệt về giới tính, dân tộc, tôn giáo, địa vị xã hội…
  • Mỗi bên đều có quyền được nghe và được nói, được cung cấp đầy đủ thông tin về vụ án và được tham gia vào quá trình xét xử.
• Xét xử độc lập và tuân thủ theo pháp luật:
  • Tòa án xét xử các vụ án một cách độc lập, khách quan và không chịu sự chi phối của bất kỳ thế lực nào.
  • Tất cả các quyết định của tòa án đều phải dựa trên cơ sở pháp luật hiện hành và các chứng cứ có trong hồ sơ vụ án.
• Hòa giải:
  • Tòa án khuyến khích các bên tự hòa giải để tìm ra giải pháp giải quyết tranh chấp một cách ôn hòa và tiết kiệm thời gian, chi phí.
  • Tuy nhiên, việc hòa giải chỉ được thực hiện khi cả hai bên đều đồng ý và không trái với quy định của pháp luật.
• Cung cấp chứng cứ và chứng minh trong tố tụng:
  • Các bên phải có trách nhiệm cung cấp đầy đủ chứng cứ để chứng minh cho những yêu cầu của mình.
  • Tòa án sẽ căn cứ vào các chứng cứ này để đưa ra phán quyết cuối cùng.

Quy trình giải quyết tranh chấp bằng tòa án

Bước 1 (Nộp đơn khởi kiện): Cá nhân, tổ chức làm đơn khởi kiện và nộp trực tiếp tại Tòa án hoặc gửi qua dịch vụ bưu chính.

Bước 2 (Xét đơn khởi kiện): Thẩm phán sẽ xem xét đơn khởi kiện có hợp lệ hay không. Sau đó, thẩm phán sẽ đưa ra một trong các quyết định như yêu cầu sửa đổi, bổ sung đơn kiện; hoặc tiến hành thủ tục thụ lý vụ án; hoặc chuyển đơn khởi kiện cho Tòa án có thẩm quyền; hoặc trả lại đơn kiện cho người khởi kiện.

Bước 3 (Thụ lý vụ án): Sau quá trình xem xét đơn kiện, nếu đơn kiện hợp lệ và đúng thẩm quyền giải quyết của Tòa án thì vụ án sẽ được Tòa án thụ lý để bắt đầu tiến hành giải quyết.

Bước 4 (Hòa giải): Tòa án sẽ tiến hành tổ chức hòa giải giữa các bên trong tranh chấp. Hòa giải được tiến hành dựa trên nguyên tắc tự do ý chí và nội dung thỏa thuận không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội.

Bước 5 (Chuẩn bị xét xử vụ việc): Trong thời gian chuẩn bị này, các bên tranh chấp sẽ chuẩn bị các tài liệu, chứng cứ liên quan đến hồ sơ vụ án và giao nộp cho Tòa án.

Bước 6 (Xét xử sơ thẩm): Tại phiên tòa sơ thẩm, các bên trong tranh chấp sẽ lần lượt thay nhau trình bày quan điểm của mình. Tòa án sẽ lắng nghe ý kiến của các bên và đưa ra phán quyết.

Bước 7 (Kháng cáo): Nếu một trong các bên trong tranh chấp không thấy hài lòng với kết quả được đưa ra bởi Tòa sơ thẩm thì có thể đưa ra yêu cầu kháng cáo của mình lên Tòa án.

Bước 8 (Xét xử phúc thẩm): Trong phiên tòa phúc thẩm, Tòa án xét xử cấp phúc thẩm sẽ xem xét lại các vấn đề được đưa ra, sau đó ra phán quyết cuối cùng. Phán quyết của Tòa án cấp phúc thẩm là phán quyết mang giá trị chung thẩm, các bên trong tranh chấp buộc phải tuân theo.

Ưu và nhược điểm khi giải quyết tranh chấp tại tòa án

Ưu điểm

• Phán quyết của tòa án có giá trị pháp lý cao nhất và mang tính cưỡng chế. Nếu một bên không chấp hành, họ có thể bị cơ quan thi hành án cưỡng chế thực hiện.
• Tòa án là cơ quan nhà nước độc lập, đảm bảo việc giải quyết tranh chấp diễn ra một cách công bằng, khách quan, dựa trên pháp luật.
• Quá trình tố tụng tại tòa án được tiến hành công khai (trừ một số trường hợp đặc biệt), đảm bảo tính minh bạch và tạo điều kiện cho các bên theo dõi vụ án.
• Việt Nam có hệ thống pháp luật dân sự, hình sự tương đối hoàn chỉnh, cung cấp cơ sở pháp lý vững chắc cho việc giải quyết tranh chấp.

Nhược điểm

• Thủ tục tố tụng tại tòa án thường khá phức tạp và kéo dài, có thể ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất, kinh doanh của các bên.
• Chi phí kiện tụng bao gồm phí tòa án, phí luật sư, chi phí thuê chuyên gia… có thể khá lớn, gây gánh nặng cho các bên.
• Thủ tục tố tụng tại tòa án có tính hình thức cao, đòi hỏi các bên phải tuân thủ nghiêm ngặt các quy định của pháp luật.
• Phán quyết của tòa án sơ thẩm có thể bị kháng cáo, khiến vụ án kéo dài hơn và gây ra nhiều bất ổn cho các bên.

Trên đây là nội dung tư vấn giải quyết bằng tòa án mà Luật Việt An cung cấp đến quý khách. Quý khách có bất kỳ thắc mắc pháp lý nào vui lòng liên hệ chúng tôi để được hỗ trợ.