Quản lý hoạt động xây dựng theo Nghị định 175/2024 mới

Ngày 30/12/2024, Chính phủ ban hành Nghị định số 175/2024/NĐ-CP thay thế cho Nghị định 15/2021/NĐ-CP hướng dẫn một số nội dung về quản lý dự án đầu tư xây dựng cùng sửa đổi một số nghị định liên quan đến hoạt động xây dựng. Nghị định có hiệu lực ngay thời điểm ban hành. Phạm vi điều chỉnh của nghị định trải rộng, bao gồm nhiều lĩnh vực và đối tượng tham gia hoạt động xây dựng nhằm thể chế hóa các yêu cầu việc đẩy mạnh phân cấp quản lý, tăng cường công tác kiểm tra, giám sát; thúc đẩy chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ thông tin và đơn giản hóa thủ tục hành chính trong hoạt động đầu tư xây dựng. Sau đây, Luật Việt An sẽ phân tích một số nội dung đáng chú ý về quản lý hoạt động xây dựng theo Nghị định 175/2024 mới.

Một số sự khác biệt của Nghị định 175/2024/NĐ-CP so với những luật bị thay thế

Quy định đối với công trình ngầm

• Trước đây, nghị định 15/2021 mới chỉ quy định về việc cấp phép xây dựng các công trình ngầm, mà chưa có định nghĩa cụ thể để xác định đối tượng. 
• Khắc phục thiếu sót này, Khoản 4, 5 Điều 3 Nghị định 175/2024/NĐ-CP đã bổ sung quy định về công trình ngầm như sau:

• Công trình ngầm là những công trình được xây dựng dưới mặt đất, dưới mặt nước, gồm: công trình công cộng ngầm được hình thành theo dự án độc lập, công trình giao thông ngầm, được xác định tại quy hoạch xây dựng hoặc quy hoạch không gian ngầm hoặc quy hoạch có tính chất kỹ thuật chuyên ngành.
• Phần ngầm của công trình xây dựng trên mặt đất là tầng hầm (nếu có) và các bộ phận của công trình nằm dưới mặt đất.

Quy định về các dự án đầu tư xây dựng công trình cần lập báo cáo kinh tế- kỹ thuật đầu tư xây dựng

So với Nghị định cũ Nghị định 175/2024/NĐ-CP đã quy định chi tiết hơn những dự án đầu tư xây dựng công trình chỉ cần lập Báo cáo kinh tế – kỹ thuật đầu tư xây dựng, gồm

• Dự án đầu tư xây dựng sử dụng cho mục đích tôn giáo;
• Dự án đầu tư xây dựng mới, cải tạo, nâng cấp có tổng mức đầu tư không quá 20 tỷ đồng (không bao gồm chi phí bồi thường, giải phóng mặt bằng, tiền sử dụng đất), trừ dự án đầu tư xây dựng công trình di sản văn hoá thực hiện theo pháp luật về di sản văn hoá;
• Dự án đầu tư xây dựng nhóm C nhằm mục đích bảo trì, duy tu, bảo dưỡng;
• Dự án nạo vét, duy tu luồng hàng hải công cộng, đường thủy nội địa;
• Dự án đầu tư xây dựng có nội dung chủ yếu là mua sắm hàng hóa, cung cấp dịch vụ, lắp đặt thiết bị hoặc dự án sửa chữa, cải tạo không ảnh hưởng đến an toàn chịu lực công trình có chi phí xây dựng (không bao gồm chi phí thiết bị) dưới 10% tổng mức đầu tư và không quá 10 tỷ đồng (trừ dự án quan trọng quốc gia, dự án nhóm A, dự án đầu tư theo phương thức đối tác công tư);

(Theo khoản 3 Điều 5 Nghị định 175/2024/NĐ-CP)

Thủ tục hành chính và quy trình cấp phép 

• Đối với Luật cũ là Luật 15/2021/NĐ-CP thì có cung cấp một khung pháp lý chung cho các thủ tục hành chính trong xây dựng tuy nhiên nhiều thủ tục còn bị chồng chéo, gây khó khăn cho cả cơ quan có thẩm quyền lẫn người làm giấy tờ hồ sơ.
• Trong khi đó Nghị định 175/2024/NĐ-CP đã đơn giản hóa rất nhiều thủ tục hành chính trong hoạt động đầu tư xây dựng

• Nghị định đã chuẩn hóa hồ sơ yêu cầu trình nộp gắn với nội dung thực hiện thủ tục hành chính; lược bỏ tối đa các giấy tờ không cần thiết để rút ngắn thời gian thực hiện thủ tục hành chính; bỏ yêu cầu cung cấp các thông tin, giấy tờ pháp lý đã có trên hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia về hoạt động xây dựng và cơ sở dữ liệu quốc gia về đất đai
• loại bỏ các nội dung quản lý trùng lắp giữa các bước trong trình tự đầu tư; quy định rõ danh mục hồ sơ, tài liệu và yêu cầu cần tuân thủ khi thực hiện đánh giá tại các thủ tục hành chính về thẩm định, cấp giấy phép xây dựng, cấp chứng chỉ… để tăng cường minh bạch, trách nhiệm giải trình của các cơ quan quản lý nhà nước.

Thời gian hiệu lực chứng chỉ hành nghề hoạt động xây dựng

• Nghị định 15/2021/NĐ-CP quy định về thời hạn của chứng chỉ hành nghề xây dựng như sau: Chứng chỉ hành nghề có hiệu lực 05 năm khi cấp lần đầu hoặc cấp Điều chỉnh hạng chứng chỉ, gia hạn chứng chỉ
• Trong khi đó theo khoản 5 Điều 73 Nghị định 175/2024/NĐ-CP: Chứng chỉ hành nghề cấp mới có hiệu lực 10 năm. Riêng đối với chứng chỉ hành nghề của cá nhân nước ngoài, hiệu lực được xác định theo thời hạn được ghi trong giấy phép lao động hoặc thẻ tạm trú do cơ quan có thẩm quyền cấp nhưng không quá 10 năm.
• Như vậy, Nghị định mới đã quy định về thời gian hiệu lực chứng chỉ hành nghề xây dựng đã lâu hơn so với nghị định cũ là từ 5 năm lên 10 năm. Điều này giúp tránh việc người phải thi lấy lại chứng chỉ hành nghề quá nhiều lần. 

Một số những điểm đột phá của Nghị định 175/2024/NĐ-CP hướng dẫn Luật Xây dựng về quản lý hoạt động xây dựng so với Nghị định cũ

Phân cấp mạnh mẽ thẩm quyền trong xây dựng

• Một trong những điểm sáng của Nghị định 175/2024/NĐ-CP là việc phân cấp mạnh mẽ các thẩm quyền từ trung ương về địa phương, giúp giảm tải cho các cơ quan cấp cao, đồng thời tạo điều kiện để các địa phương chủ động hơn trong quản lý.
• Đáng chú ý, Nghị định đã phân cấp toàn bộ thẩm quyền cấp chứng chỉ hành nghề và chứng chỉ năng lực hoạt động xây dựng cho các địa phương, giảm đáng kể yêu cầu về chứng chỉ hành nghề cho một số lĩnh vực cụ thể. 
• Cách làm này không chỉ tăng tính chủ động cho địa phương mà còn giúp tiết kiệm nguồn lực, đảm bảo công việc được thực hiện nhanh chóng, hiệu quả.

Đơn giản hóa thủ tục hành chính, tăng cường chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ thông tin

• Nghị định mới cũng tập trung vào việc lược bỏ các thủ tục hành chính không cần thiết, nhằm rút ngắn thời gian và nâng cao hiệu quả thực thi. Nó đề xuất việc loại bỏ các giấy tờ pháp lý lặp lại thông qua việc kết nối với cơ sở dữ liệu quốc gia, đặc biệt là trong các lĩnh vực liên quan đến hoạt động xây dựng và đất đai.
• Rà soát để loại bỏ một số trường hợp yêu cầu phải có chứng chỉ năng lực hoạt động xây dựng. Gộp một số lĩnh vực chứng chỉ hành nghề không yêu cầu chuyên môn chuyên biệt (quản lý dự án, giám sát xây dựng,…). Kéo dài hiệu lực chứng chỉ hành nghề cá nhân từ 05 năm lên 10 năm.
• Đẩy mạnh việc áp dụng hệ thống thông tin công trình (BIM), việc kết hợp áp dụng BIM và hệ thống cơ sở dữ liệu trong quản lý hoạt động xây dựng về thẩm định, cấp giấy phép xây dựng sẽ là cơ hội để tăng tốc số hóa trong ngành xây dựng.

Tháo gỡ khó khăn và vướng mắc trên thực tế

Nghị định 175/2024/NĐ-CP cũng giải quyết các vấn đề pháp lý vướng mắc hiện hữu, đồng thời bổ sung quy định về công trình ngầm và tầng hầm, đồng bộ với Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn, qua đó đảm bảo tính minh bạch và rõ ràng trong thực thi. Điều này góp phần vào việc hệ thống hóa các loại giấy tờ hợp pháp làm cơ sở cho việc cấp giấy phép xây dựng, từ đó tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà đầu tư và doanh nghiệp trong ngành xây dựng.

Một số điều doanh nghiệp cần lưu ý về quản lý hoạt động xây dựng theo Nghị định 175/2024 mới có hiệu lực

• Cập nhật giấy tờ hợp pháp về đất đai: Doanh nghiệp cần đảm bảo các giấy tờ về đất đai của dự án phù hợp với quy định mới để tránh chậm trễ trong việc cấp giấy phép xây dựng.
• Kiểm tra chứng chỉ hành nghề: Doanh nghiệp nên rà soát và cập nhật thông tin về chứng chỉ hành nghề của nhân viên, đặc biệt là thời gian hiệu lực và các lĩnh vực chuyên môn, để đảm bảo tuân thủ quy định mới.
• Đảm bảo năng lực hoạt động xây dựng: Doanh nghiệp cần xem xét lại các yêu cầu về chứng chỉ năng lực hoạt động xây dựng để đảm bảo đáp ứng các tiêu chuẩn mới, tránh bị gián đoạn trong hoạt động xây dựng.
• Việc nắm vững và tuân thủ các quy định mới sẽ giúp doanh nghiệp hoạt động hiệu quả và tránh được các rủi ro pháp lý không đáng có.

Có thể thấy quy định về quản lý hoạt động xây dựng theo Nghị định 175/2024 mới chủ yếu tập trung sửa đổi những quy định mâu thuẫn, chồng chéo, cản trở phát triển kinh tế; bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ của hệ thống pháp luật, sự quản lý thống nhất từ Trung ương đến địa phương và tăng cường hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước. Quý khách hàng có thắc mắc liên quan, vui lòng liên hệ Luật Việt An để được hỗ trợ tốt nhất.