Trong quá trình vận hành doanh nghiệp, mâu thuẫn giữa các cổ đông, thành viên góp vốn hoặc ban điều hành là điều khó tránh khỏi. Những bất đồng về lợi ích, quyền biểu quyết, phân chia lợi nhuận hay chiến lược kinh doanh nếu không được xử lý đúng cách sẽ dễ dàng phát sinh tranh chấp, ảnh hưởng trực tiếp đến sự ổn định và phát triển của doanh nghiệp. Tranh chấp nội bộ doanh nghiệp không chỉ là vấn đề pháp lý mà còn liên quan đến quản trị, niềm tin và định hướng lâu dài. Vì vậy, việc nhận diện sớm, lựa chọn phương thức giải quyết phù hợp và có sự đồng hành của luật sư là yếu tố then chốt để bảo vệ quyền lợi và duy trì sự minh bạch trong nội bộ công ty.
Tranh chấp nội bộ doanh nghiệp là gì?
Tranh chấp trong nội bộ doanh nghiệp được hiểu là các mâu thuẫn, bất đồng, tranh chấp phát sinh trong quan hệ kinh doanh, thương mại, lao động, gia đình, … giữa hai bên, giữa nhóm hoặc các nhóm, giữa các thành viên, cổ đông… Các tranh chấp này thường mang tính chất phức tạp do vừa liên quan đến quy định pháp luật, vừa liên quan đến mối quan hệ cá nhân, lợi ích tài chính và chiến lược phát triển của doanh nghiệp
Hiện nay, hầu hết các nhà đầu tư khi mới thành lập đều không quan tâm tìm hiểu đến những quy định về việc quản lý, điều hành và tổ chức nội bộ trong công ty. Nên khi mâu thuẫn xảy ra đa phần là thường không biết cách tháo gỡ và ngày càng để cho mâu thuẫn, tranh chấp nội bộ trở lên gay gắt ảnh hưởng không nhỏ đến hoạt động kinh doanh của công ty.
Nguyên nhân phát sinh tranh chấp nội bộ doanh nghiệp
Thiếu minh bạch về thông tin tài chính, quản trị;
Không quy định rõ ràng quyền và nghĩa vụ trong Điều lệ công ty;
Mất cân bằng lợi ích giữa các cổ đông lớn nhỏ;
Việc ra quyết định không tuân thủ quy trình pháp lý;
Xung đột cá nhân, cạnh tranh nội bộ;
Không có cơ chế giải quyết tranh chấp nội bộ hiệu quả.
Các loại tranh chấp nội bộ doanh nghiệp thường gặp
Tranh chấp giữa công ty với các thành viên của công ty liên quan đến việc thành lập, hoạt động, giải thể, sáp nhập, hợp nhất, chia, tách, chuyển đổi hình thức tổ chức của công ty.
Cổ đông, thành viên không góp tiền cho số cổ phần cam kết góp hoặc số vốn cam kết góp;
Góp không đủ số cổ phần, số vốn góp đã đăng ký, nhưng vẫn yêu cầu được coi là cổ đông với quyền và lợi ích như của một người đã góp đủ;
Tranh chấp phát sinh từ phương thức góp và tài sản góp vốn như: Định giá tài sản không chính xác với giá trị thực tế; Không chuyển sở hữu tài sản góp vốn; Không thỏa thuận với nhau trước về việc góp vốn và giá trị góp vốn bằng tài sản;
Không quy định về thời điểm hoàn tất việc chuyển nhượng cổ phần, chuyển nhượng phần vốn góp và tính hợp pháp của các hợp đồng chuyển nhượng.
Tranh chấp về tư cách cổ đông, thành viên;
Tranh chấp vì về các Quyết định đưa ra không công bằng, Quyết định không hợp pháp;
Không chấp nhận quyết định của Đại hội đồng cổ đông, Hội đồng thành viên vì Quyền lợi của mình không được như mong đợi.
Tranh chấp giữa các thành viên của công ty với nhau liên quan đến việc thành lập, hoạt động, giải thể, sáp nhập, hợp nhất, chia, tách, chuyển đổi hình thức tổ chức của công ty
Tranh chấp về chọn người đại diện theo pháp luật;
Các tranh chấp khác gắn liền với lợi ích của từng thành viên, cổ đông công ty, …
Tranh chấp giữa thành viên/cổ đông và người quản lý doanh nghiệp
Tranh cãi về quyền hạn, trách nhiệm của Giám đốc/Tổng Giám đốc;
Khiếu nại liên quan đến hành vi lạm quyền, vi phạm Điều lệ công ty hoặc pháp luật;
Tranh chấp về việc ra quyết định gây thiệt hại cho công ty hoặc cổ đông.
Tranh chấp về điều lệ và quy chế nội bộ
Mâu thuẫn trong cách diễn giải và áp dụng Điều lệ công ty;
Bất đồng về quy trình ra quyết định tại Đại hội đồng cổ đông hoặc Hội đồng thành viên.
Phương thức giải quyết tranh chấp nội bộ doanh nghiệp
Tùy theo tính chất tranh chấp, mức độ nghiêm trọng và mối quan hệ giữa các bên, doanh nghiệp có thể lựa chọn một trong các phương thức giải quyết tranh chấp sau. Mỗi phương thức đều có ưu nhược điểm riêng và cần được cân nhắc kỹ lưỡng để vừa đảm bảo hiệu quả xử lý, vừa bảo vệ hình ảnh và lợi ích lâu dài của doanh nghiệp.
Các tranh chấp nội bộ doanh nghiệp chủ yếu được điều chỉnh bởi:
Các hợp đồng đầu tư, hợp đồng hợp tác giữa các cổ đông/thành viên.
Thương lượng nội bộ
Đây là phương thức khuyến khích áp dụng đầu tiên, nhằm bảo vệ sự ổn định nội bộ và bảo mật thông tin.
Có thể tổ chức thông qua cuộc họp Hội đồng thành viên, Đại hội đồng cổ đông hoặc ủy quyền cho bên thứ ba hòa giải.
Ưu điểm: nhanh chóng, tiết kiệm chi phí; giữ bí mật nội bộ và không làm ảnh hưởng đến uy tín doanh nghiệp; dễ đạt được đồng thuận nếu mâu thuẫn chưa quá sâu sắc
Hòa giải nội bộ hoặc bởi bên thứ ba
Nếu thương lượng không đạt kết quả, doanh nghiệp có thể tổ chức hòa giải thông qua: Đại hội đồng, Hội đồng thành viên hoặc một bên thứ ba độc lập
Ưu điểm: Giảm căng thẳng giữa các bên; có thể duy trì mối quan hệ hợp tác sau tranh chấp; tránh công khai nội dung mâu thuẫn
Hạn chế: Hòa giải không bắt buộc và kết quả chỉ có giá trị nếu các bên tự nguyện thực hiện
Giải quyết thông qua trọng tài thương mại
Áp dụng khi Điều lệ công ty hoặc các thỏa thuận có quy định điều khoản trọng tài.
Ưu điểm: thủ tục nhanh chóng, phán quyết có giá trị chung thẩm.
Nhược điểm: chi phí cao, cần có sự đồng thuận ban đầu.
Giải quyết tại Tòa án
Là phương thức phổ biến khi không thể thỏa thuận hoặc hòa giải.
Tòa án có thể xử lý các tranh chấp như: hủy nghị quyết Đại hội đồng cổ đông, yêu cầu bồi thường thiệt hại, yêu cầu mua lại phần vốn góp…
Tòa án có thẩm quyền là Tòa án nhân dân cấp tỉnh nơi công ty đặt trụ sở chính.
Ưu điểm: cơ chế cưỡng chế thi hành rõ ràng; đảm bảo quyền được xét xử công khai, minh bạch theo đúng trình tự tố tụng.
Vai trò của luật sư trong giải quyết tranh chấp nội bộ
Tư vấn, soạn thảo và rà soát Điều lệ công ty, hợp đồng giữa các thành viên/cổ đông;
Đại diện thương lượng, hòa giải, bảo vệ quyền lợi các bên;
Chuẩn bị hồ sơ khởi kiện hoặc thủ tục trọng tài;
Đảm bảo tuân thủ quy trình pháp lý, tránh rủi ro pháp lý trong tương lai;
Giữ bảo mật thông tin và giảm căng thẳng nội bộ doanh nghiệp.
Giải pháp phòng ngừa tranh chấp nội bộ doanh nghiệp
Soạn thảo Điều lệ công ty rõ ràng, chặt chẽ, minh bạch;
Thiết lập cơ chế ra quyết định rõ ràng, có quy chế nội bộ cụ thể;
Cập nhật thường xuyên các quy định pháp luật liên quan;
Thiết lập cơ chế quản trị doanh nghiệp chuyên nghiệp, minh bạch thông tin;
Tổ chức đối thoại thường xuyên giữa các cổ đông, thành viên góp vốn;
Có luật sư nội bộ hoặc sử dụng dịch vụ tư vấn pháp lý thường xuyên.
Dịch vụ giải quyết tranh chấp nội bộ của Luật Việt An
Tiếp nhận và xử lý hồ sơ, thông tin về vụ việc, tra cứu văn bản pháp luật, văn bản nội bộ công ty để đưa ra phương án giải quyết tranh chấp;
Trao đổi với Quý Khách hàng về phương án giải quyết tranh chấp và lên kế hoạch phối hợp thực hiện;
Đại diện cho doanh nghiệp để đàm phán với các bên liên quan để đàm phán nhằm đưa ra phương án giải quyết các tranh chấp nội bộ bằng con đường thương lượng;
Tư vấn, đại diện Quý Khách hàng tham dự các cuộc họp để giải quyết tranh chấp.
Đại diện Quý Khách hàng khởi kiện, tham gia tố tụng tại Tòa án hoặc Trọng tài;
Nếu có bất kỳ nội dung nào chưa rõ, cần tư vấn cụ thể liên quan đến dịch vụ giải quyết tranh chấp nội bộ doanh nghiệp tại Việt Nam, Quý khách hàng vui lòng liên hệ với Công ty Luật Việt An để được giải đáp và hỗ trợ nhanh nhất.
Giấy chứng nhận đăng ký hoạt động số: 01010266/TP/ĐKHĐ, cấp lần đầu ngày 23/10/2007 tại Sở Tư pháp Thành phố Hà Nội.
