Nguyên tắc nộp đơn đầu tiên trong đăng ký sáng chế

Trong quá trình thực hiện việc đăng ký bảo hộ đối với sáng chế, chúng ta thường bắt gặp cụm từ “nguyên tắc nộp đơn đầu tiên” hay “nguyên tắc ưu tiên”. Vậy khái niệm và quy định của các nguyên tắc này là gì và được áp dụng như thế nào? Luật Việt An sẽ giải đáp những thắc mắc về nguyên tắc nộp đơn đầu tiên trong đăng ký sáng chế trong bài viết dưới đây.

Cơ sở pháp lý

• Công ước Paris về Bảo hộ sở hữu công nghiệp;
• Luật Sở hữu trí tuệ 2005 sửa đổi, bổ sung 2009, 2019, 2022.

Sáng chế là gì?

Sáng chế là một giải pháp kỹ thuật dưới dạng sản phẩm hoặc quy trình nhằm giải quyết một vấn đề xác định bằng việc ứng dụng các quy luật tự nhiên.

Nguyên tắc nộp đơn đầu tiên trong đăng ký sáng chế

Nguyên nhân hình thành nguyên tắc nộp đơn đầu tiên

Trong hoạt động sản xuất công nghiệp cũng như trong thực tiễn kinh doanh, việc có nhiều chủ thể đầu tư tài chính, trí tuệ, công sức một cách độc lập để tạo ra những sáng tạo giống hoặc tương tự nhau ngày càng trở nên phổ biến. Các chủ thể này đều muốn nhận được sự bảo hộ cho những sáng chế của mình tuy nhiên pháp luật SHTT chỉ bảo vệ cho một chủ thể duy nhất. Tuy nhiên, do pháp luật không bắt buộc nhà sáng chế phải đăng kí sáng tạo của mình nên trên thực tế, nhiều khi rất khó xác định ai là người sáng tạo đầu tiên. Vì vậy, hầu hết các quốc gia trên thế giới đã đồng thuận chọn giải pháp dành quyền ưu tiên cho người nộp đơn đăng ký bảo hộ đối tượng Sở hữu công nghiệp tạo cơ quan nhà nước có thẩm quyền và đây gọi là Nguyên tắc nộp đơn đầu tiên (First to File Principle).

Nguyên tắc nộp đơn đầu tiên áp dụng đối với những đối tượng sở hữu công nghiệp nào?

Theo quy định tại Điều 90 Luật Sở hữu trí tuệ Việt Nam, nguyên tắc nộp đơn đầu tiên áp dụng đối với:

• Sáng chế;
• Kiểu dáng công nghiệp;
• Nhãn hiệu.

Như vậy sáng chế là một trong 3 đối tượng sở hữu công nghệ được áp dụng nguyên tắc nộp đơn đầu tiên.

Nguyên tắc nộp đơn đầu tiên trong đăng ký sáng chế sẽ được áp dụng như thế nào?

Trong trường hợp có nhiều đơn đăng ký để bảo hộ những sáng chế giống hoặc tương đương nhau thì văn bằng bảo hộ chỉ được cấp cho đơn đăng ký đáp ứng được tất cả các điều kiện sau:

• Phải là đơn hợp lệ;
• Có ngày ưu tiên hoặc ngày nộp đơn sớm nhất trong số những đơn đáp ứng các điều kiện để được cấp văn bằng bảo hộ.

Trong trường hợp có nhiều hơn 01 đơn của nhiều người khác nhau đăng ký cùng một sáng chế thì văn bằng bảo hộ chỉ có thể được cấp cho đơn hợp lệ có ngày ưu tiên hoặc ngày nộp đơn sớm nhất trong số những đơn đáp ứng điều kiện để được cấp văn bằng bảo hộ.

Trong trường hợp có nhiều đơn đăng ký cùng đáp ứng các điều kiện để được cấp văn bằng bảo hộ và có cùng ngày ưu tiên hoặc ngày nộp đơn sớm nhất thì:

• Những người nộp đơn sẽ phải thỏa thuận và chọn ra một người được cấp văn bằng bảo hộ.
• Trường hợp không thể thỏa thuận được thì tất cả các đơn đều sẽ bị từ chối cấp văn bằng bảo hộ sáng chế.

Ngày ưu tiên trong đăng ký sáng chế là gì?

Ngày nộp đơn trong đăng ký sáng chế có vai trò vô cùng quan trọng đối với khả năng được cấp văn bằng bảo hộ theo nguyên tắc nộp đơn đầu tiên. Trên thực tế, một chủ thể có thể muốn đăng kí bảo hộ sáng chế tại nhiều quốc gia khác nhau nhưng vì lí do thủ tục phức tạp nên ngày việc nộp đơn tại nước ngoài có thể diễn ra chậm hơn.

Chính bởi vậy, Điều 4 Công ước Paris về Bảo hộ sở hữu công nghiệp đã quy định về “nguyên tắc ưu tiên” để dành “quyền ưu tiên” cho người nộp đơn đăng kí sáng chế: “Bất kì người nào đã nộp đơn hợp lệ xin cấp bằng sáng chế hoặc xin đăng kí mẫu hữu ích, kiểu dáng công nghiệp hoặc nhãn hiệu hàng hoá tại một trong các nước thành viên của Liên minh hoặc người thừa kế hợp pháp của người đó, trong quá trình nộp đơn ở các nước khác sẽ được hưởng quyền ưu tiên trong thời hạn ấn định”

Theo quy định tại Điều 4 Công ước Paris, ngày nộp đơn đầu tiên tại một trong các nước thành viên Công ước Paris sẽ được công nhận là “ngày ưu tiên” khi đăng ký sáng chế ở các quốc gia thành viên khác. Trên cơ sở của Công ước Paris, pháp luật SHTT Việt Nam quy định điều kiện để được hưởng quyền ưu tiên là:

• Người nộp đơn là Công dân Việt Nam hoặc công dân của nước thành viên của Công ước Paris hoặc cư trú, có cơ sở sản xuất, kinh doanh tại Việt Nam hoặc tại nước thành viên Côn gước đó;
• Đơn đầu tiên đã được nộp tại Việt Nam hoặc tại nước thành viên của Công ước Paris và đơn đó có chứa phần tương ứng với yêu cầu hưởng quyền ưu tiên của đơn đăng kí sáng chế;
• Đơn đăng kí được nộp trong thời hạn quy định:
  • 12 tháng kể từ ngày nộp đơn đầu tiên đối với sáng chế;
  • 6 tháng kể từ ngày nộp đơn đầu tiên đối với nhãn hiệu, kiểu dáng công nghiệp;
• Trong đơn đăng ký, người nộp đơn nêu rõ yêu cầu hưởng quyền ưu tiên và có nộp bản sao đơn đầu tiên trong trường hợp nộp tại nước ngoài, trong đó có xác nhận của cơ quan nhận đơn đầu tiên;
• Nộp đủ lệ phí yêu cầu hưởng quyền ưu tiên (theo biểu phí hiện hành là 000 VNĐ đối với mỗi đơn yêu cầu).

Thủ tục đăng ký sáng chế của Việt Nam như thế nào?

Tại Việt Nam, cơ quan quản lí nhà nước về quyền sở hữu công nghiệp theo Điều 11 Luật Sở hữu trí tuệ là Bộ Khoa học và công nghệ, trong đó, Cục SHTT là cơ quan thuộc Bộ Khoa học và công nghệ, có trách nhiệm giúp Bộ trưởng Bộ Khoa học và công nghệ thực hiện chức năng quản lí nhà nước về sở hữu công nghiệp.

Việc đăng ký sáng chế sẽ được nộp đơn tại Cục SHTT, theo trình tự thủ tục như sau:

Bước 1: Nộp đơn đăng ký sáng chế

Đơn đăng ký có thể nộp trực tiếp hoặc gửi qua đường bưu điện tới trụ sở Cục SHTT tại Hà Nội hoặc 2 Văn phòng đại diện của Cục tại TP. Hồ Chí Minh và Đà Nẵng.

Đơn đăng kí sáng chế phải bao gồm các tài liệu bắt buộc như: tờ khai đăng ký, tài liệu, mẫu vật, thông tin thể hiện sáng chế (gồm bản mô tả sáng chế và bản tóm tắt sáng chế), bản sao chứng từ nộp phí, lệ phí,…

Bên cạnh đó, người nộp đơn có thể phải nộp các tài liệu khác có liên quan như: giấy ủy quyền (nếu đơn nộp qua đại diện); tài liệu chứng minh cơ sở hưởng quyền ưu tiên nếu đơn yêu cầu được hưởng quyền ưu tiên;,,,

Bước 2: Thẩm định hình thức đơn

Việc thẩm định hình thức đơn nhằm kiểm tra việc tuân thủ các quy định về hình thức đối với đơn, từ đó đưa ra kết luận đơn có được coi là hợp lệ hay không (Ra quyết định chấp nhận đơn hợp lệ/từ chối chấp nhận đơn)

• Trường hợp đơn hợp lệ, Cục SHTT ra quyết định chấp nhận đơn hợp lệ;
• Trường hợp đơn không hợp lệ, Cục SHTT ra thông báo dự định từ chối chấp nhận đơn trong đó nêu rõ các lý do, thiếu sót khiến cho đơn có thể bị từ chối chấp nhận và ấn định thời hạn 2 tháng để người nộp đơn có ý kiến hoặc sửa chữa thiếu sót. Nếu người nộp đơn không sửa chữa thiếu sót/sửa chữa thiếu sót không đạt yêu cầu/không có ý kiến phản đối/ý kiến phản đối không xác đáng thì Cục SHTT sẽ ra quyết định từ chối chấp nhận đơn.

Bước 3: Công bố đơn

Sau khi có quyết định chấp nhận đơn hợp lệ, đơn sẽ được công bố trên Công báo sở hữu công nghiệp.

Kể từ ngày đơn đăng ký sáng chế được công bố trên Công báo sở hữu công nghiệp đến trước ngày ra quyết định cấp văn bằng bảo hộ, bất kì bên thứ ba nào cũng có quyền ý kiến với cơ quan quản lí nhà nước về quyền sở hữu công nghiệp về việc cấp hoặc không cấp văn bằng bảo hộ đối với đơn đó. Ý kiên phải được lập thành văn bản kèm theo các tài liệu hoặc trích dẫn nguồn thông tin để chứng minh

Bước 4: Thẩm định nội dung đơn

Việc thẩm định nội dung đơn được tiến hành khi có yêu cầu thầm định nội dung. Việc thẩm định nội dung đơn sẽ giúp đánh giá khả năng được bảo hộ của sáng chế trong đơn theo các điều kiện bảo hộ theo các tiêu chí (gồm: tính mới, trình độ sáng tạo, khả năng áp dụng công nghiệp), qua đó xác định phạm vi bảo hộ tương ứng.

Bước 5: Ra quyết định cấp/từ chối cấp văn bàng bảo hộ đối với sáng chế

• Nếu đối tượng được nêu trong đơn không đáp ứng được các yêu cầu về bảo hộ, Cục SHTT ra quyết định từ chối cấp văn bằng bảo hộ;
• Nếu đối tượng được nêu trong đơn đáp ứng được các yêu cầu về bảo hộ, và người nộp đơn nộp phí, lệ phí đầy đủ, đúng hạn thì Cục SHTT ra quyết định cấp văn bằng bảo hộ, ghi nhận và Sổ đăng ký quốc gia về sáng chế và công bố trên Công báo Sở hữu công nghiệp.

Trên đây là một số những giải đáp của Luật Việt An về nguyên tắc nộp đơn đầu tiên trong đăng ký sáng chế, nếu quý khách hàng có nhu cầu đăng ký bảo hộ sáng chế, hãy liên hệ với chúng tôi để được hỗ trợ tốt nhất!