Thời hạn bảo hộ bản quyền tác giả

Vấn đề bảo hộ sở hữu trí tuệ nói chung và bảo hộ quyền tác giả nói riêng trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập kinh tế quốc tế ngày càng trở nên đặc biệt quan trọng và bao giờ cũng là mối quan tâm hàng đầu của các quốc gia. Trí tuệ vốn là tài sản của công dân, vì vậy, bản thân các quan hệ của quyền tác giả, quyền tác giả quyết định nội dung pháp luật bảo hộ nó. Sau đây, Công ty Luật Việt An sẽ giúp quý khách hiểu thêm về các quy định thời hạn bảo hộ bản quyền tác giả theo quy định của Luật Sở hữu trí tuệ hiện nay.

Quyền tác giả là gì?

Thuật ngữ quyền tác giả, hay bản quyền, được cho là xuất hiện lần đầu vào thế kỷ XVIII tại Anh dưới dạng quyền được sao chép ấn phẩm và sau đó xuất hiện rộng rãi trên thế giới dưới hình thức một khái niệm pháp lý.

Tại Việt Nam, theo quy định của Khoản 2 Điều 4 Luật Sở hữu trí tuệ 2005 sửa đổi bổ sung 2022, “quyền tác giả là quyền của tổ chức, cá nhân đối với tác phẩm do mình sáng tạo ra hoặc sở hữu”. Trong đó, tác phẩm có nghĩa là “sáng tạo trong lĩnh vực văn học, nghệ thuật và khoa học thể hiện bằng bất kỳ phương tiện hay hình thức nào” theo khoản 7 Điều 4 Luật sở hữu trí tuệ 2005, sửa đổi bổ sung 2022. 

Thời hạn bảo hộ bản quyền tác giả

Cả quyền nhân thân và quyền tài sản của tác giả đều được bảo hộ, tuy nhiên với mỗi loại sẽ có thời hạn bảo hộ khác nhau, cụ thể:

Các quyền tác giả được bảo hộ không thời hạn

Thời hạn bảo hộ quyền tác giả, bao gồm các quyền nhân thân thuộc Khoản 1, 2 và 4 Điều 19 Luật Sở hữu trí tuệ 2005, sửa đổi bổ sung 2022 là vô hạn, cụ thể:

• Khoản 1 Điều 19: Quyền đặt tên cho tác phẩm; quyền đứng tên thật hoặc bút danh trên tác phẩm
• Khoản 2 Điều 19: Quyền được nêu tên thật hoặc bút danh khi tác phẩm được công bố, sử dụng
• Khoản 4 Điều 19: Quyền bảo vệ sự toàn vẹn của tác phẩm, không cho người khác sửa chữa, cắt xén hoặc xuyên tạc tác phẩm dưới bất kỳ hình thức nào gây phương hại đến danh dự và uy tín của tác giả.

Lấy ví dụ, ông A là tác giả của 1 cuốn sách nổi tiếng. Vậy nên, theo Luật Sở hữu trí tuệ 2005 sửa đổi bổ sung 2022, thời hạn bảo hộ quyền tác giả của ông A – cụ thể ở đây là quyền bảo vệ sự toàn vẹn của cuốn sách của ông, không cho bên nào sửa chữa, cắt xén hay xuyên tạc tác phẩm gây phương hại đến danh dự và nhân phẩm của mình, và quyền này kéo dài vô thời hạn. Có nghĩa rằng kể cả khi ông A chết, cũng không cá nhân tổ chức nào được phép cắt xén sửa chữa cuốn sách của ông.

Các quyền tác giả được bảo hộ có thời hạn

Thời hạn bảo hộ bản quyền tác giả, bao gồm các quyền nhân thân quy định tại Khoản 3 Điều 19 và quyền tài sản quy định tại Điều 20 Luật Sở hữu trí tuệ 2005, sửa đổi bổ sung 2022 là có thời hạn, cụ thể:

• Đối với các tác phẩm là tác phẩm điện ảnh, nhiếp ảnh, mỹ thuật ứng dụng, tác phẩm khuyết danh có thời hạn bảo hộ là bảy mươi lăm năm, kể từ khi tác phẩm được công bố lần đầu tiên;
• Đối với các tác phẩm không thuộc loại hình nêu trên và tác phẩm điện ảnh, nhiếp ảnh, mỹ thuật ứng dụng chưa được công bố trong thời hạn hai mươi lăm năm, kể từ khi tác phẩm được định hình thì có thời hạn bảo hộ là suốt cuộc đời tác giả và năm mươi năm tiếp theo năm tác giả chết; trường hợp tác phẩm có đồng tác giả, thì thời hạn bảo hộ chấm dứt vào năm thứ năm mươi sau năm đồng tác giả cuối cùng chết;

• Thời hạn bảo hộ chấm dứt vào thời điểm 24 giờ ngày 31 tháng 12 của năm chấm dứt thời hạn bảo hộ quyền tác giả.

Lấy 1 ví dụ: Bà B là tác giả duy nhất của 1 bộ ảnh, bà chụp bộ ảnh này vào năm 1943 nhưng không công bố cho đến năm 1968. Đến năm 2000, bà B chết, vậy quyền tác giả của bà, cụ thể là quyền nhân thân quy định tại khoản 3 Điều 19 và quyền tài sản quy định tại Điều 20 Luật Sở hữu trí tuệ 2005, sửa đổi 2022, sẽ được bảo hộ suốt cuộc đời bà và năm mươi năm tiếp theo từ năm 2001 đến 2050. Thời hạn bảo hộ quyền tác giả chấm dứt sẽ là vào 24 giờ ngày 31/12/2050.

Các loại hình tác phẩm cụ thể được bảo hộ quyền tác giả

Các loại hình cụ thể đã được liệt kê tại Điều 6 Nghị định 17/2023/NĐ-CP, chẳng hạn như: 

• Tác phẩm văn học, khoa học và tác phẩm khác thể hiện dưới dạng chữ viết bao gồm: Tiểu thuyết, truyện vừa, truyện ngắn; bút ký, ký sự, tùy bút, hồi ký; thơ, trường ca; kịch bản; công trình nghiên cứu văn hoá, văn học, nghệ thuật, khoa học và các bài viết khác; 
• Tác phẩm thể hiện dưới dạng ký tự khác là tác phẩm thể hiện bằng chữ nổi cho người khiếm thị, ký hiệu tốc ký và các ký hiệu tương tự thay cho chữ viết mà cá nhân, tổ chức tiếp cận có thể hiểu và sao chép được bằng nhiều hình thức khác nhau;…

Các quyền của tác giả được bảo hộ theo luật sở hữu trí tuệ

Các quyền tác giả được bảo hộ bao gồm quyền nhân thânvà quyền tài sản được quy định lần lượt tại Điều 19 và 20 Luật Sở hữu trí tuệ 2005, sửa đổi bổ sung 2022:

Quyền nhân thân 

Dựa trên quy định của pháp luật dân sự, cụ thể tại khoản 1 Điều 17 Bộ luật Dân sự 2015 về năng lực pháp luật dân sự của cá nhân, có thể cho rằng quyền nhân thân bao gồm quyền nhân thân không gắn với tài sản và quyền nhân thân gắn với tài sản. 

Quyền nhân thân không gắn với tài sản

Các quyền nhân thân không gắn với tài sản là những quyền gắn liền với nhân thân của tác giả không thể chuyển giao, bao gồm:

• Quyền được đặt tên tác phẩm
• Quyền đứng tên tác phẩm
• Quyền bảo vệ sự toàn vẹn của nội dung tác phẩm.

Vì những quyền nhân thân này gắn với nhân thân của tác giả nên nó chỉ dành cho tác giả (cho dù đồng thời hay không đồng thời là chủ sở hữu quyền tác giả) và ảnh hưởng trực tiếp đến uy tín và danh dự của tác giả. Nói cách khác, các quyền này tồn tại một cách độc lập đối với quyền tài sản, gắn liền với tác giả kể cả khi quyền sử dụng, định đoạt tác phẩm đã được chuyển giao.

Quyền nhân thân gắn với tài sản

Có thể hiểu khi xác lập quyền này sẽ làm phát sinh các quyền tài sản đi kèm. Hay nói cách khác, quyền này chỉ phát sinh khi một người sáng tạo ra một loại tài sản và chứng minh được rằng tài sản này là do mình làm ra. 

Quyền tài sản với đối tượng là quyền sở hữu trí tuệ 

Quyền này bao gồm các quyền được liệt kê tại Điều 20 Luật Sở hữu trí tuệ. Theo đó, những chủ thể mang quyền có quyền sử dụng và quyền được khai thác tác phẩm dưới các hình thức do pháp luật quy định và chuyển giao các quyền này cho những người khác, bao gồm: 

• Quyền làm tác phẩm phái sinh; biểu diễn tác phẩm trước công chúng; sao chép tác phẩm; phân phối, nhập khẩu bản gốc hoặc bản sao tác phẩm; 
• Truyền đạt tác phẩm đến công chúng bằng phương tiện hữu tuyến, vô tuyến, mạng thông tin điện tử hoặc bất kỳ phương tiện kỹ thuật nào khác; 
• Cho thuê bản gốc hoặc bản sao tác phẩm điện ảnh, chương trình máy tính. 

Các quyền nêu trên do tác giả, chủ sở hữu tác giả độc quyền thực hiện hoặc cho phép người khác thực hiện. Mọi hành vi khai thác, sử dụng một, một số hoặc toàn bộ các quyền nêu trên đều phải xin phép và trả tiền nhuận bút, thù lao, các quyền lợi vật chất khác cho chủ sở hữu quyền tác giả.

Nếu có bất kỳ nội dung nào chưa rõ, cần tư vấn cụ thể liên quan đến pháp luật về sở hữu trí tuệ 2005 được sửa đổi áp dụng từ năm 2022, Quý khách hàng vui lòng liên hệ với Công ty Luật Việt An để được giải đáp và hỗ trợ nhanh nhất.