Xâm phạm quyền đối với chỉ dẫn địa lý

Ở Việt Nam hiện nay, số lượng chỉ dẫn địa lý được bảo hộ tăng nhanh, không chỉ tăng về số lượng mà còn cả về phạm vi vùng miền. Đặc trưng pháp luật Việt Nam ghi nhận quyền sở hữu công đối với chỉ dẫn địa lý mà nhiều người cùng có quyền sử dụng. Điều này có thể dẫn đến các hành vi xâm phạm quyền đối với chỉ dẫn địa lý với những yếu tố, tính chất, mức độ khác nhau. Sau đây, Luật Việt An sẽ cung cấp các quy định pháp lý liên quan đến hành vi xâm phạm chỉ dẫn địa lý.

Căn cứ pháp lý

• Luật Sở hữu trí tuệ năm 2005, sửa đổi bổ sung 2009, 2019, 2022.
• Nghị định 65/2023/NĐ-CP quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Sở hữu trí tuệ về sở hữu công nghiệp.

Khái niệm chỉ dẫn địa lý

Theo Khoản 22 Điều 4 của Luật Sở hữu trí tuệ năm 2005, sửa đổi bổ sung 2009, 2019, 2022 thì chỉ dẫn địa lý là dấu hiệu dùng để chỉ nguồn gốc địa lý của sản phẩm từ khu vực, địa phương, vùng lãnh thổ hoặc quốc gia cụ thể.

Luật Sở hữu trí tuệ sửa đổi 2022 đã chỉnh sửa về kỹ thuật khái niệm chỉ dẫn địa lý. So với định nghĩa cũ “chỉ dẫn địa lý là dấu hiệu dùng để chỉ sản phẩm có nguồn gốc từ khu vực, địa phương, vùng lãnh thổ hay quốc gia cụ thể”, định nghĩa mới đã bảo đảm sự hợp lý hơn về cách diễn đạt mà không thay đổi nội hàm của quy định.

Điều kiện bảo hộ chỉ dẫn địa lý

Chỉ dẫn địa lý được bảo hộ nếu đáp ứng các điều kiện sau đây:

• Sản phẩm mang chỉ dẫn địa lý có nguồn gốc địa lý từ khu vực, địa phương, vùng lãnh thổ hoặc quốc gia tương ứng với chỉ dẫn địa lý;
• Sản phẩm mang chỉ dẫn địa lý có danh tiếng, chất lượng hoặc đặc tính chủ yếu do điều kiện địa lý của khu vực, địa phương, vùng lãnh thổ hoặc quốc gia tương ứng với chỉ dẫn địa lý đó quyết định.

Danh tiếng của sản phẩm mang chỉ dẫn địa lý được xác định bằng mức độ tín nhiệm của người tiêu dùng đối với sản phẩm đó thông qua mức độ rộng rãi người tiêu dùng biết đến và chọn lựa sản phẩm đó.

Chất lượng, đặc tính của sản phẩm mang chỉ dẫn địa lý được xác định bằng một hoặc một số chỉ tiêu định tính, định lượng hoặc cảm quan về vật lý, hóa học, vi sinh và các chỉ tiêu đó phải có khả năng kiểm tra được bằng phương tiện kỹ thuật hoặc chuyên gia với phương pháp kiểm tra phù hợp.

Các điều kiện địa lý liên quan đến chỉ dẫn địa lý là những yếu tố tự nhiên, yếu tố về con người quyết định danh tiếng, chất lượng, đặc tính của sản phẩm mang chỉ dẫn địa lý đó.

Khu vực địa lý mang chỉ dẫn địa lý có ranh giới được xác định một cách chính xác bằng từ ngữ và bản đồ.

Xâm phạm quyền sở hữu công nghiệp đối với chỉ dẫn địa lý

Chỉ dẫn địa lý là một đối tượng của quyền sở hữu công nghiệp, do vậy quyền đối với chỉ dẫn địa lý là một loại quyền sở hữu công nghiệp. Trong vấn đề bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ đối với chỉ dẫn địa lý, việc xác định hành vi xâm phạm là vô cùng quan trọng, là cơ sở để xử lý các tổ chức cá nhân có hành vi xâm phạm, đồng thời bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các chủ thể liên quan.

Căn cứ chung để xác định hành vi xâm phạm

Căn cứ theo Điều 72 của Nghị định 65/2023/NĐ-CP thì hành vi bị xem là xâm phạm quyền sở hữu công nghiệp đối với chỉ dẫn địa lý khi có đủ các căn cứ sau đây:

• Đối tượng bị xem xét thuộc phạm vi các đối tượng đang được bảo hộ. Căn cứ này có thể được chứng minh bằng văn bằng bảo hộ chỉ dẫn địa lý được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp.
• Có yếu tố xâm phạm trong đối tượng bị xem xét;
• Người thực hiện hành vi bị xem xét không phải là chủ thể quyền sở hữu công nghiệp và không phải là người được pháp luật hoặc cơ quan có thẩm quyền cho phép theo quy định tại khoản 2 Điều 125 của Luật Sở hữu trí tuệ naem 2005, sửa đổi bổ sung năm 2009, 2019, 2022;
• Hành vi bị xem xét xảy ra tại Việt Nam. Hành vi cũng bị coi là xảy ra tại Việt Nam nếu hành vi đó xảy ra trên mạng Internet và được thực hiện trên trang thông tin điện tử dưới tên miền Việt Nam hoặc có ngôn ngữ hiển thị là tiếng Việt hoặc nhằm vào người tiêu dùng hoặc người dùng tin tại Việt Nam.

Các hành vi xâm phạm theo quy định

• Sử dụng chỉ dẫn địa lý được bảo hộ cho sản phẩm mặc dù có nguồn gốc xuất xứ từ khu vực địa lý mang chỉ dẫn địa lý, nhưng sản phẩm đó không đáp ứng các tiêu chuẩn về tính chất, chất lượng đặc thù của sản phẩm mang chỉ dẫn địa lý;
• Sử dụng chỉ dẫn địa lý được bảo hộ cho sản phẩm tương tự với sản phẩm mang chỉ dẫn địa lý nhằm mục đích lợi dụng danh tiếng, uy tín của chỉ dẫn địa lý;
• Sử dụng bất kỳ dấu hiệu nào trùng hoặc tương tự với chỉ dẫn địa lý được bảo hộ cho sản phẩm không có nguồn gốc từ khu vực địa lý mang chỉ dẫn địa lý đó làm cho người tiêu dùng hiểu sai rằng sản phẩm có nguồn gốc từ khu vực địa lý đó;
• Sử dụng chỉ dẫn địa lý được bảo hộ đối với rượu vang, rượu mạnh cho rượu vang, rượu mạnh không có nguồn gốc xuất xứ từ khu vực địa lý tương ứng với chỉ dẫn địa lý đó, kể cả trường hợp có nêu chỉ dẫn về nguồn gốc xuất xứ thật của hàng hóa hoặc chỉ dẫn địa lý được sử dụng dưới dạng dịch nghĩa, phiên âm hoặc được sử dụng kèm theo các từ loại, kiểu, dạng, phỏng theo hoặc những từ tương tự như vậy.

Xác định yếu tố xâm phạm

Yếu tố xâm phạm quyền được thể hiện dưới dạng dấu hiệu gắn trên hàng hóa, bao bì hàng hóa, phương tiện dịch vụ, giấy tờ giao dịch, biển hiệu, phương tiện quảng cáo và các phương tiện kinh doanh khác, trùng hoặc tương tự tới mức gây nhầm lẫn với chỉ dẫn địa lý được bảo hộ.

Căn cứ để xem xét yếu tố xâm phạm quyền đối với chỉ dẫn địa lý là phạm vi bảo hộ chỉ dẫn địa lý được xác định tại Giấy chứng nhận đăng ký chỉ dẫn địa lý hoặc điều ước quốc tế có nội dung công nhận và bảo hộ chỉ dẫn địa lý hoặc bản trích lục Sổ đăng ký quốc gia về sở hữu công nghiệp.

Xác định tính chất, mức độ xâm phạm

Để xác định một dấu hiệu bị nghi ngờ có phải là yếu tố xâm phạm quyền đối với chỉ dẫn địa lý được bảo hộ hay không, cần phải so sánh dấu hiệu đó với chỉ dẫn địa lý và so sánh sản phẩm mang dấu hiệu bị nghi ngờ với sản phẩm mang chỉ dẫn địa lý được bảo hộ dựa trên các căn cứ sau đây:

• Dấu hiệu bị nghi ngờ trùng hoặc tương tự đến mức gây nhầm lẫn với chỉ dẫn địa lý, trong đó một dấu hiệu bị coi là trùng với chỉ dẫn địa lý nếu giống với chỉ dẫn địa lý được bảo hộ về cấu tạo từ ngữ, kể cả cách phát âm, phiên âm đối với chữ cái, ý nghĩa hoặc về hình ảnh, biểu tượng thuộc phạm vi bảo hộ của chỉ dẫn địa lý; một dấu hiệu bị coi là tương tự đến mức gây nhầm lẫn với chỉ dẫn địa lý nếu tương tự đến mức gây nhầm lẫn với chỉ dẫn địa lý đó về cấu tạo từ ngữ, kể cả cách phát âm, phiên âm đối với chữ cái, ý nghĩa hoặc về hình ảnh, biểu tượng thuộc phạm vi bảo hộ của chỉ dẫn địa lý và làm cho người tiêu dùng hiểu sai rằng sản phẩm mang dấu hiệu đó có nguồn gốc từ khu vực địa lý được bảo hộ;
• Sản phẩm mang dấu hiệu bị nghi ngờ trùng hoặc tương tự với sản phẩm mang chỉ dẫn địa lý được bảo hộ, trong đó sản phẩm bị coi là trùng hoặc tương tự nếu giống nhau hoặc tương tự nhau về bản chất, chức năng, công dụng và kênh tiêu thụ;
• Đối với rượu vang, rượu mạnh, ngoài quy định tại điểm a, điểm b khoản này, dấu hiệu trùng với chỉ dẫn địa lý được bảo hộ, kể cả thể hiện dưới dạng dịch nghĩa, phiên âm hoặc kèm theo các từ loại, kiểu, dạng, phỏng theo hoặc những từ tương tự như vậy được sử dụng cho sản phẩm không có nguồn gốc xuất xứ từ khu vực địa lý mang chỉ dẫn địa lý được bảo hộ cũng bị coi là yếu tố xâm phạm.

Để bảo vệ sự uy tín của chỉ dẫn địa lý, pháp luật quy định việc sử dụng chỉ dẫn địa lý cũng như chất lượng sản phẩm mang chỉ dẫn địa lý cần phải có sự cho phép và chịu sự giám sát chất lượng của tổ chức quản lý chỉ dẫn địa lý. Việc kiểm soát này nhằm loại bỏ những sản phẩm không đảm bảo tiêu chuẩn, chất lượng đã định, mặc dù có nguồn gốc từ khu vực mang chỉ dẫn địa lý. Những sản phẩm không đảm bảo chất lượng còn có thể bị coi là hàng hóa giả mạo chỉ dẫn địa lý theo quy định tại Điều 213 Luật Sở hữu trí tuệ.

Các biện pháp xử lý xâm phạm

Tổ chức, cá nhân có hành vi xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ đối với chỉ dẫn địa lý thì tùy theo tính chất, mức độ xâm phạm, ­­có thể bị xử lý bằng biện pháp dân sự, hành chính hoặc hình sự.

Biện pháp dân sự

Tòa án áp dụng các biện pháp dân sự sau đây để xử lý tổ chức, cá nhân có hành vi xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ đối với chỉ dẫn địa lý:

• Buộc chấm dứt hành vi xâm phạm;
• Buộc xin lỗi, cải chính công khai;
• Buộc thực hiện nghĩa vụ dân sự;
• Buộc bồi thường thiệt hại.

Biện pháp hành chính

Tổ chức, cá nhân thực hiện một trong các hành vi xâm phạm quyền đối với chỉ dẫn địa lý sau đây thì bị xử lý vi phạm hành chính:

Xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ gây thiệt hại cho tác giả, chủ sở hữu, người tiêu dùng hoặc cho xã hội;

• Sản xuất, nhập khẩu, vận chuyển, buôn bán hàng hóa giả mạo về sở hữu trí tuệ quy định;
• Sản xuất, nhập khẩu, vận chuyển, buôn bán, tàng trữ tem, nhãn hoặc vật phẩm khác mang nhãn hiệu hoặc chỉ dẫn địa lý giả mạo hoặc giao cho người khác thực hiện hành vi này.

Biện pháp hình sự

Cá nhân, pháp nhân thương mại thực hiện hành vi xâm phạm quyền đối với chỉ dẫn địa lý có đủ yếu tố cấu thành tội phạm thì bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

Dịch vụ bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ của Luật Việt An

• Tư vấn pháp luật về xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ;
• Hỗ trợ xác định, phân tích, đánh giá hành vi xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ;
• Hỗ trợ các phương thức để bảo vệ quyền lợi và xử lý hành vi xâm phạm quyền;
• Soạn thảo các văn bản hồ sơ, đại diện cho khách hàng, liên hệ với cơ quan nhà nước trong quá trình bảo vệ quyền lợi;
• Trao đổi, cung cấp thông tin cho khách hàng trong tiến trình làm thủ tục để xử lý hành vi xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ.

Quý khách hàng có thắc mắc liên quan hoặc có nhu cầu hỗ trợ dịch vụ liên quan đến đăng ký chỉ dẫn địa lý, xử lý xâm phạm quyền đối với chỉ dẫn địa lý xin vui lòng liên hệ Công ty luật Việt An để được hỗ trợ tốt nhất!