Chia tài sản bố mẹ để lại không có di chúc

Hiện nay, vấn đề tài sản bố mẹ để lại không có di chúc xảy ra khá phổ biến do việc chủ quan trong việc lập di chúc hoặc những tình huống xấu, bất ngờ xảy ra khiến cho việc lập di chúc không thể thực hiện. Đã có nhiều tranh chấp giữa những người cùng quan hệ huyết thống, nuôi dưỡng xảy ra xung quanh vấn đề này. Vì vậy, trong bài viết này, Luật Việt An sẽ cung cấp cho quý khách các quy định của pháp luật về việc chia tài sản bố mẹ để lại không có di chúc.

Chia tài sản thừa kế

Căn cứ pháp lý

  • Bộ luật Dân sự 2015.

Các loại thừa kế theo quy định của pháp luật

Thừa kế theo di chúc

Đối với thừa kế theo di chúc, người có tài sản được định đoạt tài sản của mình theo ý chí tự nguyện. Người có tài sản sẽ lập bản di chúc để phân chia tài sản cho những người mà mình muốn. Pháp luật không hề can thiệp vào ý chí của người để lại di sản. Người nhận thừa kế trong trường hợp có thể là bất cứ ai và có thể nhận một phần hoặc toàn bộ di sản của người có tài sản.

Thừa kế theo pháp luật

Thừa kế theo pháp luật được áp dụng trong trường hợp:

  • Không có di chúc;
  • Di chúc không hợp pháp;
  • Những người thừa kế theo di chúc chết trước hoặc chết cùng thời điểm với người lập di chúc; cơ quan, tổ chức được hưởng thừa kế theo di chúc không còn tồn tại vào thời điểm mở thừa kế;
  • Những người được chỉ định làm người thừa kế theo di chúc mà không có quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản.

Phần tài sản cũng được áp dụng thừa kế theo pháp luật trong trường hợp:

  • Phần di sản không được định đoạt trong di chúc;
  • Phần di sản có liên quan đến phần của di chúc không có hiệu lực pháp luật;
  • Phần di sản có liên quan đến người được thừa kế theo di chúc nhưng họ không có quyền hưởng di sản, từ chối nhận di sản, chết trước hoặc chết cùng thời điểm với người lập di chúc; liên quan đến cơ quan.

Kể từ thời điểm mở thừa kế, nếu bản di chúc bị thất lạc hoặc bị hư hại đến mức không thể hiện được đầy đủ ý chí của người lập di chúc và cũng không có bằng chứng nào chứng minh được ý nguyện đích thực của người lập di chúc thì coi như không có di chúc và áp dụng các quy định về thừa kế theo pháp luật.

Chia tài sản của bố mẹ để lại không có di chúc

Như vậy đối với trường hợp bố mẹ mất không để lại di chúc thì tài sản của bố mẹ sẽ được chia theo thừa kế theo pháp luật. Các quy định cụ thể như sau:

Người có quyền hưởng thừa kế

Theo quy định của Bộ luật Dân sự 2015, trong trường hợp tài sản của người chết để lại không có di chúc thì toàn bộ phần tài sản này sẽ được chia cho những người còn sống theo hàng thừa kế. Theo nguyên tắc, tài sản thừa kế sẽ được chia hết cho một hàng thừa kế. Những người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế, nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản.

  • Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;
  • Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại;
  • Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột; chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.

Như vậy, trong trường hợp cha mẹ không để lại di chúc thì cha, mẹ (cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi) của người chết và các con (con đẻ và con nuôi hợp pháp) là hàng thừa kế thứ nhất có quyền thừa kế.

Quy định chia di sản thừa kế theo pháp luật

Theo quy định tại khoản 2 Điều 651 của Bộ luật Dân sự quy định: “Những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau.

Như vậy, trong trường hợp cha mẹ không để lại di chúc, thì tài sản của cha mẹ sẽ được chia cho tổng số người thuộc hàng thừa kế thứ nhất như đã nêu ở trên. Mỗi người sẽ được hưởng một phần tài sản như nhau.

Quy trình phân chia tài sản theo quy định của pháp luật

Họp mặt những người thừa kế

Thời điểm mở thừa kế là thời điểm người có tài sản chết. Sau khi có thông báo về việc mở thừa kế, những người thừa kế có thể họp mặt để thỏa thuận những việc sau đây:

  • Cử người quản lý di sản, người phân chia di sản, xác định quyền, nghĩa vụ của những người này.
  • Cách thức phân chia di sản.

Mọi thỏa thuận phân chia hoặc không phân chia di sản của những người thừa kế phải được lập thành văn bản và được công chứng, chứng thực theo quy định của pháp luật. Vui lòng tham khảo các bài viết của Luật Việt An về thủ tục khai nhận di sản hoặc thỏa thuận phân chia di sản để hiểu rõ hơn về quy định này.

Xác định nghĩa vụ tài sản và các khoản chi phí liên quan thừa kế

Bên cạnh quyền được hưởng di sản thừa kế, những người thừa kế cũng được thừa hưởng nghĩa vụ trả nợ của người mất và các nghĩa vụ tài sản khác mà người mất chưa thực hiện trước khi nhận phần di sản còn lại. Pháp luật Dân sự quy định, thứ tự ưu tiên thanh toán như sau:

  • Chi phí hợp lý theo tập quán cho việc mai táng.
  • Tiền cấp dưỡng còn thiếu.
  • Chi phí cho việc bảo quản di sản.
  • Tiền trợ cấp cho người sống nương nhờ.
  • Tiền công lao động.
  • Tiền bồi thường thiệt hại.
  • Thuế và các khoản phải nộp khác vào ngân sách nhà nước.
  • Các khoản nợ khác đối với cá nhân, pháp nhân.
  • Tiền phạt.
  • Các chi phí khác.

Những người thừa kế chỉ có trách nhiệm thực hiện nghĩa vụ tài sản thay người đã mất trong phạm vi di sản để lại. Nếu di sản của người mất không đủ hoặc vừa đủ để thực hiện nghĩa vụ thì những người thừa kế sẽ không còn được hưởng di sản còn lại trên thực tế, và cũng không có nghĩa vụ lấy tài sản cá nhân của mình để trả thay cho người mất.

Như vậy, khi bố mẹ không để lại di chúc, những người hưởng thừa kế theo pháp luật sẽ phải xác định các nghĩa vụ liên quan đến tài sản mà cha mẹ để lại và các khoản chi phí liên quan đến việc thừa kế để thực hiện. Phần tài sản còn lại sẽ là phần tài sản được chia đều cho những người được hưởng thừa kế.

Phân chia di sản theo pháp luật

  • Khi phân chia di sản, nếu có người thừa kế cùng hàng đã thành thai nhưng chưa sinh ra thì phải dành lại một phần di sản bằng phần mà người thừa kế khác được hưởng để nếu người thừa kế đó còn sống khi sinh ra được hưởng; nếu chết trước khi sinh ra thì những người thừa kế khác được hưởng.
  • Những người thừa kế có quyền yêu cầu phân chia di sản bằng hiện vật; nếu không thể chia đều bằng hiện vật thì những người thừa kế có thể thỏa thuận về việc định giá hiện vật và thỏa thuận về người nhận hiện vật; nếu không thỏa thuận được thì hiện vật được bán để chia.

Ví dụ: Cha mẹ mất không để lại di chúc và trong phần di sản để lại có một chiếc ô tô. Vì không thể chia phần di sản này thành các phần cho người hưởng thừa kế. Vì vậy, những người có quyền thừa kế có thể định giá tài sản và thỏa thuận người nhận chiếc ô tô này thay vì nhận số tiền mặt tương đương.

Một số câu hỏi liên quan đến chia tài sản bố mẹ để lại không có di chúc

Ai không có quyền hưởng phần di sản không theo di chúc của bố mẹ?

Trong trường hợp người thuộc hàng thừa kế có quyền hưởng thừa kế theo pháp luật của bố mẹ đã mất nhưng những người không có quyền hưởng di sản sau và người từ chối nhận di sản sẽ không có được chia phần di sản mà bố mẹ để lại:

  • Người bị kết án về hành vi cố ý xâm phạm tính mạng, sức khỏe hoặc về hành vi ngược đãi nghiêm trọng, hành hạ người để lại di sản, xâm phạm nghiêm trọng danh dự, nhân phẩm của người đó;
  • Người vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ nuôi dưỡng người để lại di sản;
  • Người bị kết án về hành vi cố ý xâm phạm tính mạng người thừa kế khác nhằm hưởng một phần hoặc toàn bộ phần di sản mà người thừa kế đó có quyền hưởng;

Có thừa kế thế vị trong trường hợp chia tài sản của bố mẹ để lại không có di chúc không?

Theo quy định tại Điều 652 của Bộ luật Dân sự, thừa kế thế vị có thể xuất hiện trong tường hợp nếu con của người để lại di sản chết trước hoặc cùng một thời điểm với người để lại di sản thì

  • Cháu (nếu có) của người để lại di sản được hưởng phần di sản mà cha hoặc mẹ của cháu được hưởng nếu còn sống;
  • Nếu cháu cũng chết trước hoặc cùng một thời điểm với người để lại di sản thì chắt được hưởng phần di sản mà cha hoặc mẹ của chắt được hưởng nếu còn sống.
  • Những người thừa kế thế vị sẽ hưởng cùng một suất thừa kế theo pháp luật.

Quý khách hàng có nhu cầu tư vấn hoặc hỗ trợ trong trường hợp có nhu cầu chia tài sản của cha mẹ để lại không có di chúc, xin vui lòng liên hệ đến dịch vụ tư vấn của Luật Việt An để được hỗ trợ tốt nhất!

Mục lục

Bài viết liên quan

Mục lục
Ẩn

    Giải quyết tranh chấp di chúc

    Giải quyết tranh chấp di chúc

    Văn bản pháp luật

    Văn bản pháp luật

    Tư vấn pháp luật

    Tư vấn luật

    LIÊN HỆ CÔNG TY LUẬT VIỆT AN

    Tư vấn doanh nghiệp: 09 79 05 77 68
    Tư vấn doanh nghiệp
    Tư vấn sở hữu trí tuệ: 0976 18 66 08
    Tư vấn sở hữu trí tuệ
    Tư vấn đầu tư: 09 13 380 750
    Tư vấn đầu tư

    TỔNG ĐÀI PHÍA BẮC

    Hotline: 09 61 37 18 18
    (Whatsapp, Zalo, Viber) hanoi@vietanlaw.vn Skype IconSkype Chat
    Liên hệ qua Zalo
    Liên hệ qua Zalo
    Liên hệ Zalo 0961371818
    Tư vấn kế toán - thuế: 09 888 567 08
    Dịch vụ kế toán thuế
    Tư vấn giấy phép: 0966 83 66 08
    Tư vấn giấy phép
    Tư vấn hợp đồng: 0913 380 750
    Tư vấn hợp đồng

    TỔNG ĐÀI PHÍA NAM

    Hotline: 09 61 57 18 18
    (Whatsapp, Zalo, Viber) hcm@vietanlaw.vn Skype IconSkype Chat
    Liên hệ qua Zalo
    Liên hệ qua Zalo
    Liên hệ Zalo 0961571818
    Liên hệ tư vấn
    Cảnh báo lừa đảo
    CẢNH BÁO MẠO DANH CÔNG TY LUẬT VIỆT AN LỪA ĐẢO