Các quy định về thanh toán không dùng tiền mặt áp dụng năm 2026

Trong bối cảnh chuyển đổi số diễn ra mạnh mẽ và yêu cầu minh bạch hóa các giao dịch tài chính ngày càng cao, nhiều quy định mới về thanh toán không dùng tiền mặt liên tục được ra đời, tác động trực tiếp đến hoạt động quản trị tài chính, kế toán, thuế và giao dịch ngân hàng của tổ chức, cá nhân. Bài viết dưới đây Luật Việt An sẽ tổng hợp các quy định về thanh toán không dùng tiền mặt áp dụng năm 2026.

Thanh toán không dùng tiền mặt là gì?

Theo Khoaản 1 Điều 3 Nghị định 52/2024/NĐ-CP quy định dịch vụ thanh toán không dùng tiền mặt bao gồm:

• Dịch vụ thanh toán qua tài khoản thanh toán của khách hàng: Việc cung ứng phương tiện thanh toán; thực hiện dịch vụ thanh toán séc, lệnh chi, ủy nhiệm chi, nhờ thu, ủy nhiệm thu, thẻ ngân hàng, chuyển tiền, thu hộ, chi hộ và các dịch vụ thanh toán khác cho khách hàng thông qua tài khoản thanh toán của khách hàng.
• Dịch vụ thanh toán không qua tài khoản thanh toán của khách hàng: Việc cung ứng dịch vụ thanh toán, thực hiện giao dịch thanh toán không thông qua tài khoản thanh toán của khách hàng.

Phương tiện thanh toán không dùng tiền mặt là phương tiện do tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán, công ty tài chính được phép phát hành thẻ tín dụng, tổ chức cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán cung ứng dịch vụ ví điện tử phát hành và được khách hàng sử dụng nhằm thực hiện giao dịch thanh toán, bao gồm: séc, lệnh chi, ủy nhiệm chi, nhờ thu, ủy nhiệm thu, thẻ ngân hàng (bao gồm: thẻ ghi nợ, thẻ tín dụng, thẻ trả trước), ví điện tử và các phương tiện thanh toán khác theo quy định của Ngân hàng Nhà nước.

Có thể hiểu “thanh toán không dùng tiền mặt” là phương thức thanh toán không cần giao dịch trực tiếp bằng tiền mặt, thường do các tổ chức tài chính cung cấp dịch vụ trên môi trường điện tử như thẻ tín dụng, chuyển khoản, quét mã QR,…

Theo đó, việc chứng từ chứng minh việc thanh toán không dùng tiền mặt được thể hiện thông qua chứng từ thanh toán không dùng tiền mặt.

Tổng hợp các quy định về thanh toán không dùng tiền mặt áp dụng năm 2026

Các quy định chung về thanh toán không dùng tiền mặt

Các quy định chung về thanh toán không dùng tiền mặt

Nghị định 52/2024/NĐ-CP quy định về thanh toán không dùng tiền mặt

Nghị định 52/2024/NĐ-CP quy định về hoạt động thanh toán không dùng tiền mặt, bao gồm: mở và sử dụng tài khoản thanh toán; dịch vụ thanh toán không dùng tiền mặt; dịch vụ trung gian thanh toán; tổ chức, quản lý và giám sát các hệ thống thanh toán.

Một số điểm mới quan trọng của Nghị định 52/2024/NĐ-CP như:

• Bổ sung một số quy định về tiền điện tử (e-money);
• Bổ sung quy định về thanh toán quốc tế;
• Sửa đổi và bổ sung một số nội dung liên quan đến mở và sử dụng tài khoản thanh toán để phù hợp hơn với thực tiễn;
• Bổ sung quy định về hoạt động cung ứng dịch vụ thanh toán không qua tài khoản thanh toán;
• Đơn giản hóa thủ tục hành chính về xin giấy phép hoạt động cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán;…

Nghị định 52/2024/NĐ-CP ngày 15/5/2024 quy định về thanh toán không dùng tiền mặt đảm bảo minh bạch, chặt chẽ, đúng pháp luật, giải quyết được những vướng mắc trong thực tiễn, đáp ứng yêu cầu chuyển đổi số và thúc đẩy thanh toán không dùng tiền mặt trong nền kinh tế; đồng thời đồng bộ, thống nhất với thời hạn có hiệu lực của Luật Các tổ chức tín dụng 2024.

Các Thông tư hướng dẫn Nghị định 52/2024/NĐ-CP

Nhằm hướng dẫn Nghị định 52/2024/NĐ-CP quy định về hoạt động thanh toán không dùng tiền mặt, Ngân hàng Nhà nước đã ban hành nhiều Thông tư hướng dẫn, cụ thể:

• Thông tư 17/2024/TT-NHNN quy định việc mở và sử dụng tài khoản thanh toán tại tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán, được sửa đổi bổ sung bởi Thông tư 25/2025/TT-NHNN;
• Thông tư 18/2024/TT-NHNN quy định về hoạt động thẻ ngân hàng, được sửa đổi bổ sung bởi Thông tư 45/2025/TT-NHNN;
• Thông tư 15/2024/TT-NHNN quy định về cung ứng dịch vụ thanh toán không dùng tiền mặt, được sửa đổi bổ sung bởi Thông tư 30/2025/TT-NHNN;
• Thông tư 08/2024/TT-NHNN quy định về quản lý, vận hành và sử dụng Hệ thống Thanh toán điện tử liên ngân hàng Quốc gia;
• Thông tư 41/2024/TT-NHNN quy định về giám sát và thực hiện giám sát các hệ thống thanh toán quan trọng, hoạt động cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán, được sửa đổi bổ sung bởi Thông tư 30/2025/TT-NHNN;…

Các quy định về thanh toán không dùng tiền mặt áp dụng năm 2026 trong lĩnh vực thuế

Các quy định về thanh toán không dùng tiền mặt trong lĩnh vực thuế

Luật Thuế giá trị gia tăng 2024

Một trong những điều kiện khấu trừ thuế giá trị gia tăng đầu vào là “có chứng từ thanh toán không dùng tiền mặt đối với hàng hóa, dịch vụ mua vào, trừ một số trường hợp đặc thù theo quy định của Chính phủ” (điểm b Khoản 2 Điều 14).

Như vậy, nếu như Luật Thuế giá trị gia tăng 2008 cho phép khấu trừ thuế với giao dịch dưới 20 triệu đồng dù thanh toán bằng tiền mặt thì quy định Luật Thuế giá trị gia tăng 2024 áp dụng từ 1/7/2025 là phải có “chứng từ thanh toán không dùng tiền mặt” nếu muốn được khấu trừ thuế GTGT đầu vào.

Nghị định 181/2025/NĐ-CP hướng dẫn Luật Thuế giá trị gia tăng

Một trong điều kiện để hàng hóa, dịch vụ xuất khẩu áp dụng thuế suất 0% theo Điều 18 Nghị định 181/2025/NĐ-CP là phải có “Chứng từ thanh toán không dùng tiền mặt”.

Ngoài ra, Điều 26 Nghị định 181/2025/NĐ-CP cũng hướng dẫn chi tiết về chứng từ thanh toán không dùng tiền mặt để được khấu trừ thuế GTGT đầu vào như sau:

Cơ sở kinh doanh phải có chứng từ thanh toán không dùng tiền mặt đối với hàng hóa, dịch vụ mua vào (bao gồm cả hàng hóa nhập khẩu) từ 05 triệu đồng trở lên đã bao gồm thuế giá trị gia tăng. Trong đó: Chứng từ thanh toán không dùng tiền mặt là chứng từ chứng minh việc thanh toán không dùng tiền mặt theo quy định của Nghị định số 52/2024/NĐ-CP về thanh toán không dùng tiền mặt, trừ các chứng từ bên mua nộp tiền mặt vào tài khoản của bên bán.

Một số trường hợp đặc thù:

• Trường hợp hàng hóa, dịch vụ mua vào được thanh toán ủy quyền qua bên thứ ba thanh toán không dùng tiền mặt (bao gồm cả trường hợp bên bán yêu cầu bên mua thanh toán không dùng tiền mặt cho bên thứ ba do bên bán chỉ định) thì việc thanh toán theo ủy quyền hoặc thanh toán cho bên thứ ba theo chỉ định của bên bán phải được quy định cụ thể trong hợp đồng dưới hình thức văn bản và bên thứ ba là một tổ chức hoặc thể nhân đang hoạt động theo quy định của pháp luật.
• Đối với hàng hóa, dịch vụ mua trả chậm, trả góp có giá trị hàng hóa, dịch vụ mua từ 05 triệu đồng trở lên, cơ sở kinh doanh căn cứ vào hợp đồng mua hàng hóa, dịch vụ bằng văn bản, hóa đơn giá trị gia tăng và chứng từ thanh toán không dùng tiền mặt của hàng hóa, dịch vụ mua trả chậm, trả góp để khấu trừ thuế giá trị gia tăng đầu vào. Trường hợp chưa có chứng từ thanh toán không dùng tiền mặt do chưa đến thời điểm thanh toán theo hợp đồng, phụ lục hợp đồng thì cơ sở kinh doanh vẫn được khấu trừ thuế giá trị gia tăng đầu vào.
• Trường hợp giá trị hàng hóa, dịch vụ nhập khẩu từng lần có giá trị dưới 05 triệu đồng, hàng hóa, dịch vụ mua vào từng lần theo hóa đơn dưới 05 triệu đồng theo giá đã có thuế giá trị gia tăng và trường hợp cơ sở kinh doanh nhập khẩu hàng hóa là quà biếu, quà tặng, hàng mẫu không phải trả tiền của tổ chức, cá nhân ở nước ngoài thì không cần chứng từ thanh toán không dùng tiền mặt đối với hàng hóa, dịch vụ mua vào.
• Trường hợp mua hàng hóa, dịch vụ của một người nộp thuế có giá trị dưới 05 triệu đồng nhưng mua nhiều lần trong cùng một ngày có tổng giá trị từ 05 triệu đồng trở lên thì chỉ được khấu trừ thuế đối với trường hợp có chứng từ thanh toán không dùng tiền mặt.

Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp 2025

Theo điểm c Khoản 1 Điều 9 Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp 2025, một trong điều kiện để doanh nghiệp được trừ các khoản chi khi xác định thu nhập chịu thuế là “Các khoản chi có đủ hoá đơn, chứng từ thanh toán không dùng tiền mặt theo quy định của pháp luật”.

Nghị định 320/2025/NĐ-CP hướng dẫn Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp

Điểm b Khoản 1 Điều 9 Nghị định 320/2025/NĐ-CP quy định “Khoản chi có chứng từ thanh toán không dùng tiền mặt đối với trường hợp mua hàng hóa, dịch vụ và các khoản thanh toán khác từng lần có giá trị từ 05 triệu đồng trở lên” sẽ được trừ khi xác định thu nhập chịu thuế. Như vậy, từ 15/12/2025, các khoản thanh toán không dùng tiền mặt của công ty được trừ khi tính thuế TNDN đối với trường hợp mua hàng hóa, dịch vụ và các khoản thanh toán khác từng lần có giá trị từ 05 triệu đồng trở lên.

Lưu ý một số trường hợp đặc thù về chi phí được trừ và chứng từ thanh toán

Mua hàng nhiều lần trong ngày

• Nếu mua của một người bán nhiều lần, mỗi lần dưới 05 triệu nhưng tổng giá trị trong ngày từ 05 triệu trở lên à Bắt buộc phải có chứng từ thanh toán không dùng tiền mặt mới được tính vào chi phí.

Mua nợ (Chưa thanh toán ngay)

• Doanh nghiệp được ghi nhận chi phí ngay khi mua.
• Lưu ý: Nếu sau này doanh nghiệp trả nợ bằng tiền mặt à  Phải điều chỉnh giảm chi phí (loại bỏ khỏi chi phí được trừ) trong kỳ thuế đó.

Chi phí đi công tác (Nhân viên tự thanh toán)

• Khoản chi từ 05 triệu trở lên do nhân viên tự quẹt thẻ/chuyển khoản cá nhân vẫn được chấp nhận là chi phí hợp lý của doanh nghiệp nếu có đủ 3 điều kiện:
  • Có hóa đơn, chứng từ hợp lệ.
  • Có quyết định cử đi công tác.
  • Quy chế tài chính/nội bộ cho phép nhân viên trả trước rồi công ty thanh toán lại.

Chuyển nhượng vốn

• Giao dịch chuyển nhượng vốn từ 05 triệu trở lên bắt buộc không dùng tiền mặt.
• Nếu dùng tiền mặt à Cơ quan thuế có quyền ấn định giá chuyển nhượng.

Chi thêm cho lao động

Các khoản chi thêm cho lao động muốn được giảm thuế TNDN thì bắt buộc phải có chứng từ thanh toán không dùng tiền mặt.

Trên đây là tổng hợp các quy định về thanh toán không dùng tiền mặt áp dụng năm 2026. Quý khách hàng có thắc mắc liên quan hay có nhu cầu tư vấn về thuế, hóa đơn, vui lòng liên hệ Đại lý Thuế – Công ty Luật Việt An để được tư vấn, hỗ trợ tốt nhất!