Để thực hiện hoạt động kinh doanh, các chủ thể kinh doanh buộc phải lựa chọn mô hình kinh doanh để gia nhập thị trường. Đã có không ít người phân vân về việc nên thành lập công ty hay hộ kinh doanh? Trong năm 2025, các thay đổi về thuế áp dụng giữa hai loại hình này càng khiến nhiều người thắc mắc. Để giải đáp, trong bài viết sau đây, Luật Việt An sẽ cung cấp các thông tin liên quan đến đặc điểm của công ty và hộ kinh doanh, từ đó đưa ra kết luận nên thành lập công ty hay hộ kinh doanh.
Hiện nay, pháp luật chưa có quy định cụ thể về công ty. Theo Luật Doanh nghiệp 2020, thuật ngữ “công ty” chỉ được giải thích dưới dạng liệt kê các loại hình, bao gồm công ty trách nhiệm hữu hạn, công ty cổ phần và công ty hợp danh. Tuy nhiên, nếu xét kỹ các quy định của Luật Doanh nghiệp về những loại hình này, ta có thể nhận thấy công ty có đầy đủ những đặc điểm của một doanh nghiệp, như được nêu tại khoản 10 Điều 4 Luật Doanh nghiệp năm 2020:
Là một tổ chức độc lập;
Có tài sản riêng biệt;
Có trụ sở giao dịch;
Được thành lập và đăng ký theo quy định của pháp luật với mục tiêu kinh doanh.
Còn với khái niệm về hộ kinh doanh, hộ kinh doanh sẽ có các đặc điểm:
Hộ kinh doanh do một cá nhân, một nhóm người hoặc hộ gia đình làm chủ (hộ kinh doanh thuộc sở hữu một chủ hoặc nhiều chủ)
Địa điểm kinh doanh của hộ kinh doanh là nơi hộ kinh doanh thực hiện hoạt động kinh doanh; Một hộ kinh doanh có thể hoạt động kinh doanh tại nhiều địa điểm nhưng phải chọn một địa điểm để đăng ký trụ sở hộ kinh doanh và phải thông báo cho Cơ quan quản lý thuế, cơ quan quản lý thị trường nơi tiến hành hoạt động kinh doanh đối với các địa điểm kinh doanh còn lại.
Chủ hộ kinh doanh chịu trách nhiệm vô hạn trong hoạt động kinh doanh.
Hộ kinh doanh sẽ cần kê khai và nộp các loại thuế sau:
Đối với thuế GTGT, thuế TNCN
Hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh có doanh thu từ hoạt động sản xuất, kinh doanh trong năm dương lịch từ 100 triệu đồng trở xuống thì thuộc trường hợp không phải nộp thuế GTGT và không phải nộp thuế TNCN theo quy định pháp luật về thuế GTGT và thuế TNCN.
Hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh theo hình thức nhóm cá nhân, hộ gia đình thì mức doanh thu từ 100 triệu đồng/năm trở xuống để xác định cá nhân không phải nộp thuế GTGT, không phải nộp thuế TNCN được xác định cho một (01) người đại diện duy nhất của nhóm cá nhân, hộ gia đình trong năm tính thuế.
Như vậy, với thuế GTGT và thuế TNCN, hộ kinh doanh có doanh thu trên 100 triệu đồng trong năm dương lịch sẽ phải nộp thuế.
Từ 01/01/2026, quy định về lệ phí môn bài được bãi bỏ. Do vậy, hộ kinh doanh và công ty đều không phải nộp lệ phí này và không còn ưu thế gì so với quy định trước kia tại Nghị định 139/2016/NĐ-CP sửa đổi bổ sung bởi Nghị định 22/2020/NĐ-CP
Với công ty
Công ty có thể cần kê khai và nộp các loại thuế sau:
Thuế giá trị gia tăng: Theo Luật Thuế giá trị gia tăng 2024, người nộp thuế giá trị gia tăng là tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh hàng hóa, dịch vụ chịu thuế giá trị gia tăng (sau đây gọi là cơ sở kinh doanh) và tổ chức, cá nhân nhập khẩu hàng hóa chịu thuế giá trị gia tăng (sau đây gọi là người nhập khẩu).
Thuế thu nhập doanh nghiệp: Theo dự thảo Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp 2025, công ty cũng sẽ cần kê khai và nộp thuế TNDN với nhiều mức khác nhau (20%, 15%, 17%,…) nếu công ty thuộc vào trường hợp phải chịu thu
Thuế thu nhập cá nhân: Căn cứ Nghị định 126/2020/NĐ-CP sửa đổi bổ sung bởi Nghị định 91/2022/NĐ-CP hướng dẫn Luật quản lý thuế, doanh nghiệp hoạt động tại Việt Nam, nếu thuộc diện kê khai, đều phải thực hiện việc kê khai thuế TNCN theo tháng.
Như vậy, công ty sẽ phải kê khai và chịu nhiều loại thuế hơn, trong khi đó hộ kinh doanh trong năm dương lịch có doanh thu trên 100 triệu đồng mới cần phải nộp thuế, và cũng chỉ cần chịu hai loại thuế.
Xét theo quy định thành lập
Với hộ kinh doanh
Hình thức này là hình thức kinh doanh đơn giản, phù hợp với cá nhân, nhóm cá nhân nhỏ lẻ, thủ tục thành lập nhanh gọn, ít phức tạp. Theo quy định tại Luật Doanh nghiệp 2020 và Nghị định 168/2025/NĐ-CP, hộ kinh doanh do cá nhân hoặc nhóm cá nhân đăng ký tại cơ quan đăng ký kinh doanh cấp xã.
Với công ty
Đây là tổ chức có tư cách pháp nhân, hoạt động theo mô hình doanh nghiệp, có thể mở rộng quy mô, hợp tác, vay vốn dễ dàng hơn. Theo quy định tại Luật Doanh nghiệp 2020, công ty bao gồm các loại như công ty TNHH, công ty cổ phần, công ty hợp danh.
Xét về trách nhiệm tài sản
Với hộ kinh doanh
Chủ hộ kinh doanh chịu trách nhiệm vô hạn trong hoạt động kinh doanh. Chủ hộ kinh doanh phải chịu trách nhiệm trả nợ bằng toàn bộ tài sản của mình kể cả tài sản không được đầu tư vào hộ kinh doanh.
Với công ty
Trách nhiệm tài sản thường là trách nhiệm hữu hạn (chủ thể góp vốn chỉ phải chịu trách nhiệm trả nợ trong phạm vi phần vốn góp của mình) trừ thành viên hợp danh của công ty hợp danh, doanh nghiệp tư nhân.
Xét theo mức độ rủi ro
Với hộ kinh doanh
Hộ kinh doanh ít rủi ro pháp lý hơn về mặt hành chính, nhưng dễ gặp khó khăn trong việc mở rộng hoạt động, huy động vốn và chịu trách nhiệm toàn bộ tài sản cá nhân trong trường hợp xảy ra rủi ro hoặc vi phạm pháp luật. Hộ kinh doanh chịu trách nhiệm vô hạn, nghĩa là chủ hộ phải chịu trách nhiệm toàn bộ tài sản cá nhân để bù đắp thiệt hại phát sinh trong hoạt động kinh doanh, dẫn đến mức độ rủi ro cao hơn nhiều.
Với công ty
Công ty có trách nhiệm pháp lý giới hạn, chủ doanh nghiệp chỉ phải chịu trách nhiệm trong phạm vi vốn góp hoặc tài sản của công ty, giúp giảm thiểu rủi ro tài chính và pháp lý. Ngoài ra, công ty dễ dàng mở rộng quy mô, huy động vốn từ nhiều nguồn khác nhau, đồng thời chịu sự kiểm tra, giám sát chặt chẽ của các cơ quan quản lý nhà nước, giúp hạn chế các rủi ro pháp lý và hình phạt.
Kết luận
Dựa trên phân tích trên, để trả lời cho câu hỏi nên thành lập công ty hay hộ kinh doanh, nếu doanh nghiệp có quy mô lớn, dự định mở rộng, cần tư cách pháp nhân, và phù hợp với quy định thuế mới thì nên thành lập công ty. Còn hộ kinh doanh sẽ phù hợp quy mô nhỏ, ít thủ tục, ít chi phí, nhưng hạn chế về mở rộng và trách nhiệm pháp lý.
Trong bối cảnh pháp luật hiện hành và xu hướng phát triển kinh doanh từ năm 2025 trở đi, việc lựa chọn thành lập công ty hay hộ kinh doanh phụ thuộc vào quy mô, mục tiêu phát triển và khả năng tài chính của từng cá nhân, tổ chức. Quý khách hàng có bất kỳ thắc mắc gì liên quan đến câu hỏi: nên thành lập công ty hay hộ kinh doanh?, hãy liên hệ với Luật Việt An để được tư vấn chi tiết.
Tư vấn pháp lý trực tuyến
Để lại thông tin liên hệ của bạn. Luật Việt An sẽ liên hệ lại trong thời gian nhanh nhất!
Giấy chứng nhận đăng ký hoạt động số: 01010266/TP/ĐKHĐ, cấp lần đầu ngày 23/10/2007 tại Sở Tư pháp Thành phố Hà Nội.
