Tư vấn pháp luật bảo vệ người tiêu dùng

Trong bối cảnh thị trường ngày càng phát triển, quyền lợi của người tiêu dùng đang trở thành mối quan tâm hàng đầu. Việc hiểu rõ các quy định pháp luật không chỉ giúp bạn bảo vệ bản thân trước các hành vi gian lận, mà còn góp phần xây dựng môi trường kinh doanh lành mạnh và minh bạch. Trong bài viết này Luật Việt An sẽ cung cấp cho bạn cái nhìn tổng quan về pháp luật bảo vệ người tiêu dùng tại Việt Nam, từ các quyền lợi cơ bản, nghĩa vụ cần thực hiện, đến cách xử lý khi quyền lợi bị xâm phạm theo pháp luật hiện hành. 

Bảo vệ người tiêu dùng là gì?

Theo quy định tại khoản 1 Điều 3 Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng 2023:

“Người tiêu dùng là người mua, sử dụng sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ cho mục đích tiêu dùng, sinh hoạt của cá nhân, gia đình, cơ quan, tổ chức và không vì mục đích thương mại”

Theo đó, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng là tập hợp các hoạt động, chính sách, và quy định pháp lý nhằm đảm bảo quyền lợi chính đáng của người tiêu dùng trong quá trình mua sắm và sử dụng sản phẩm, dịch vụ. 

Vai trò của pháp luật trong bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng:

• Pháp luật bảo vệ các quyền cơ bản của người tiêu dùng, như quyền an toàn, được cung cấp thông tin, lựa chọn sản phẩm, và được khiếu nại, bồi thường khi cần.
• Ngăn chặn các hành vi gian lận, cạnh tranh không lành mạnh và thúc đẩy doanh nghiệp tuân thủ tiêu chuẩn chất lượng.
• Cung cấp cơ chế giải quyết tranh chấp hiệu quả qua thương lượng, khiếu nại, hoặc tố tụng pháp lý.
• Pháp luật giúp xây dựng niềm tin vào thị trường, thúc đẩy tiêu dùng bền vững và bảo vệ lợi ích chung của xã hội.
• Nâng cao hiểu biết của người tiêu dùng về quyền lợi và trách nhiệm, giúp họ trở thành người tiêu dùng thông thái.

Các quyền và nghĩa vụ cơ bản của người tiêu dùng theo quy định pháp luật

Các quyền của người tiêu dùng

Theo quy định tại Điều 4  Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, người tiêu dùng có các quyền sau:

• Được bảo đảm an toàn tính mạng, sức khoẻ, danh dự, nhân phẩm, uy tín, tài sản, bảo vệ thông tin, quyền, lợi ích hợp pháp khác khi tham gia giao dịch, sử dụng sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ do tổ chức, cá nhân kinh doanh cung cấp.
• Được cung cấp hóa đơn, chứng từ, tài liệu liên quan đến giao dịch; thông tin kịp thời, chính xác, đầy đủ về sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ, nội dung giao dịch, nguồn gốc, xuất xứ sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ và về tổ chức, cá nhân kinh doanh.
• Lựa chọn sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ, tổ chức, cá nhân kinh doanh theo nhu cầu, điều kiện thực tế của mình; quyết định tham gia hoặc không tham gia giao dịch; thỏa thuận các nội dung giao dịch với tổ chức, cá nhân kinh doanh; được cung cấp sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ đúng với nội dung đã giao kết.
• Góp ý với tổ chức, cá nhân kinh doanh về giá, chất lượng sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ, phong cách phục vụ, phương thức giao dịch và nội dung liên quan đến giao dịch giữa người tiêu dùng và tổ chức, cá nhân kinh doanh.
• Yêu cầu tổ chức, cá nhân kinh doanh bồi thường thiệt hại khi sản phẩm, hàng hóa có khuyết tật, sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ không phù hợp tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật, không bảo đảm an toàn, đo lường, số lượng, khối lượng, chất lượng, công dụng, giá, nội dung khác theo quy định của pháp luật hoặc không đúng với đăng ký, thông báo, công bố, niêm yết, quảng cáo, giới thiệu, giao kết, cam kết của tổ chức, cá nhân kinh doanh.
• Tham gia xây dựng chính sách, pháp luật về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.
• Khiếu nại, tố cáo, khởi kiện hoặc đề nghị tổ chức xã hội khởi kiện để bảo vệ quyền lợi của mình theo quy định của Luật này và quy định khác của pháp luật có liên quan.
• Được tư vấn, hỗ trợ, hướng dẫn về kiến thức và kỹ năng tiêu dùng sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ.
• Được tạo điều kiện lựa chọn môi trường tiêu dùng lành mạnh và bền vững.
• Được bảo vệ khi sử dụng dịch vụ công theo quy định của Luật này và quy định khác của pháp luật có liên quan.

Nghĩa vụ của người tiêu dùng

Theo quy định tại Điều 5 Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, người tiêu dùng có các nghĩa vụ sau:

• Kiểm tra sản phẩm, hàng hóa trước khi nhận theo quy định của pháp luật; lựa chọn tiêu dùng sản phẩm, hàng hóa có nguồn gốc, xuất xứ rõ ràng.
• Tiêu dùng không vi phạm pháp luật, không trái với thuần phong mỹ tục và đạo đức xã hội, không xâm phạm đến lợi ích quốc gia, dân tộc, lợi ích công cộng, không gây nguy hại đến tính mạng, sức khỏe, tài sản của mình và của người khác.
• Tuân thủ điều kiện, hướng dẫn vận chuyển, bảo quản, sử dụng sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ; quy định về kiểm định, bảo vệ môi trường, tiêu dùng bền vững theo quy định của pháp luật.
• Thông tin kịp thời, chính xác cho cơ quan nhà nước, tổ chức, cá nhân có liên quan khi phát hiện sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ lưu hành trên thị trường không bảo đảm an toàn, gây thiệt hại hoặc đe dọa gây thiệt hại đến tính mạng, sức khỏe, danh dự, nhân phẩm, uy tín, tài sản của người tiêu dùng; hành vi của tổ chức, cá nhân kinh doanh xâm phạm đến quyền, lợi ích hợp pháp của người tiêu dùng.
• Chịu trách nhiệm về việc cung cấp không chính xác hoặc không đầy đủ về thông tin liên quan đến giao dịch giữa người tiêu dùng và tổ chức, cá nhân kinh doanh theo quy định của pháp luật.

Cơ quan có thẩm quyền bảo vệ người tiêu dùng

Theo quy định tại Điều 34 Nghị định 99/2011/NĐ-CP cơ quan quản lý nhà nước về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng bao gồm: 

• Bộ Công Thương là cơ quan quản lý nhà nước về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng ở trung ương.
• Cục Quản lý cạnh tranh là cơ quan giúp Bộ trưởng Bộ Công Thương thực hiện quản lý nhà nước về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.
• Ủy ban nhân dân cấp tỉnh tại địa phương là cơ quan quản lý nhà nước về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng ở địa phương.
• Sở Công Thương là cơ quan giúp Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh thực hiện quản lý nhà nước về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng tại địa phương.
• Ủy ban nhân dân cấp huyện quyết định đơn vị giúp Ủy ban nhân dân thực hiện chức năng quản lý nhà nước về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng trên địa bàn huyện mình.

Trách nhiệm của Sở Công Thương giúp Ủy ban nhân dân cấp tỉnh:

• Kiểm soát hợp đồng theo mẫu, điều kiện giao dịch chung.
• Thẩm định các đề án, kế hoạch của tổ chức xã hội bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.
• Giám sát tổ chức xã hội bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và hoạt động hòa giải tranh chấp.
• Hướng dẫn cơ quan cấp huyện thực hiện nhiệm vụ bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.
• Công bố danh sách vi phạm quyền lợi người tiêu dùng và báo cáo kết quả thực hiện.
• Kiểm tra, xử lý hành vi vi phạm quyền lợi người tiêu dùng.

Trách nhiệm của đơn vị giúp UBND cấp huyện:

• Giải quyết yêu cầu bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.
• Giám sát tổ chức xã hội bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng tại địa phương.
• Quản lý các chợ, trung tâm thương mại để bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.
• Hướng dẫn UBND cấp xã thực hiện biện pháp bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.
• Công bố danh sách vi phạm quyền lợi người tiêu dùng và báo cáo kết quả thực hiện.

Các bước cần làm khi quyền lợi bị xâm phạm

Bước 1: Thu thập và lưu giữ bằng chứng

Các bằng chứng có thể bao gồm biên lai mua hàng, hợp đồng, hình ảnh sản phẩm, email, tin nhắn, hoặc các tài liệu liên quan đến giao dịch. 

Bước 2: Liên hệ với bên cung cấp sản phẩm/dịch vụ để giải quyết

Trước khi đi đến các cơ quan pháp lý, người tiêu dùng nên thử liên hệ trực tiếp với nhà cung cấp sản phẩm hoặc dịch vụ để giải quyết vấn đề. Việc thương lượng, khiếu nại trực tiếp giúp tiết kiệm thời gian và chi phí.

Bước 3: Gửi khiếu nại đến cơ quan chức năng nếu không giải quyết được

Nếu các phương án trên không hiệu quả, người tiêu dùng có thể gửi khiếu nại đến các cơ quan chức năng có thẩm quyền như Cục Quản lý Cạnh tranh, Sở Công Thương, hoặc các tổ chức bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.

Bước 4: Thực hiện các thủ tục tố tụng pháp lý nếu cần thiết

Trong trường hợp tranh chấp không thể giải quyết bằng các biện pháp khiếu nại hoặc hòa giải, người tiêu dùng có thể tiến hành thủ tục tố tụng tại tòa án hoặc trọng tài thương mại để yêu cầu bảo vệ quyền lợi.

Tư vấn pháp luật bảo vệ người tiêu dùng tại Luật Việt An

• Luật Việt An tư vấn về các quyền cơ bản của người tiêu dùng theo quy định của Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng
• Tư vấn về các hành vi vi phạm của tổ chức, cá nhân kinh doanh
• Hướng dẫn người tiêu dùng thực hiện các thủ tục khiếu nại đúng cách, thông qua các cơ quan chức năng hoặc tổ chức bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.
• Hỗ trợ tư vấn và hướng dẫn người tiêu dùng tham gia vào quá trình hòa giải hoặc trọng tài khi xảy ra tranh chấp giữa người tiêu dùng và doanh nghiệp.
• Tư vấn về các điều kiện và điều khoản hợp đồng mua bán, giúp người tiêu dùng hiểu rõ các quyền và nghĩa vụ của mình trong hợp đồng
• Tư vấn về quyền yêu cầu bồi thường khi quyền lợi người tiêu dùng bị xâm phạm

Trên đây là toàn bộ nội dung về Tư vấn pháp luật bảo vệ người tiêu dùng tại Luật Việt An. Quý khách hàng có nhu cầu tư vấn vui lòng liên hệ để được hỗ trợ tốt nhất!