Soạn thảo hợp đồng liên doanh

Trong thời đại hiện nay, sự tự do hóa thương mại đã trở thành một xu thế không thể tránh khỏi và đang tạo ra tác động to lớn đối với doanh nghiệp Việt Nam. Tuy nhiên, điều thực tế là nhiều doanh nghiệp Việt Nam vẫn đang đối diện với nhiều khó khăn khi thực hiện việc soạn thảo, ký kết và thực hiện các hợp đồng liên doanh. Để giải quyết vấn đề này, công ty Luật Việt An đã tổng hợp một số tư vấn quan trọng liên quan đến việc soạn thảo hợp đồng liên doanh như sau.

Căn cứ pháp lý

• Bộ luật Dân sự năm 2015;
• Luật Doanh nghiệp năm 2020;
• Luật Đầu tư năm 2020.

Hợp đồng liên doanh là gì?

Liên doanh là một hình thức liên kết đầu tư rất phổ biến trong đầu tư quốc tế, đặc biệt là khi nhà đầu tư mới thâm nhập thị trường nước ngoài. Đây là hình thức theo đó hai hay nhiều nhà đầu tư thuộc các quốc gia khác nhau cùng bỏ vốn và hợp tác để cùng thực hiện hoạt động kinh doanh trên cơ sở thành lập một pháp nhân mới.

Như vậy, từ khái niệm liên doanh và bản chất của liên doanh, có thể hiểu hợp đồng liên doanh là sự thỏa thuận giữa một/một số nhà đầu tư Việt Nam và một/một số nhà đầu tư nước ngoài để cùng bỏ vốn đầu tư thực hiện hoạt động kinh doanh trên cơ sở thành lập một pháp nhân mới.

Hợp đồng liên doanh là một loại hợp công đầu tư quốc tế khá đặc biệt. Hợp đồng liên doanh thể hiện sự thỏa thuận hợp tác giữa các bên tham gia đầu tư thuộc các quốc tịch khác nhau, đồng thời lại là cơ sở pháp lý để thành lập tổ chức kinh tế mới có tư cách pháp nhân, đó là doanh nghiệp liên doanh. Doanh nghiệp liên doanh được thành lập và hoạt động theo pháp luật Việt Nam, nhưng hợp đồng liên doanh có yếu tố quốc tế nên vẫn có thể được điều chỉnh bởi pháp luật nước ngoài và được giải quyết bởi trọng tài nước ngoài nếu các bên có thỏa thuận.

Đặc điểm của hợp đồng liên doanh

Hợp đồng liên doanh có những đặc điểm của một hợp đồng thương mại thông thường. Ngoài ra, là một hợp đồng đầu tư có thời hạn dài, hợp đồng liên doanh còn có những đặc điểm sau:

Chủ thể của hợp đồng liên doanh

Chủ thể của hợp đồng là các nhà đầu tư Việt Nam và nhà đầu tư nước ngoài tham gia vào hoạt động đầu tư ở phạm vi quốc tế. Nhà đầu tư có thể là cá nhân, tổ chức. Nói cách khác, chủ thể của hợp đồng liên doanh là các thương nhân đến từ các quốc gia khác nhau và có đầy đủ năng lực theo quy định của pháp luật liên quan.

Mục đích của hợp đồng liên doanh

Mục đích của hợp đồng liên doanh là thành lập doanh nghiệp liên doanh giữa các bên của hợp đồng. Doanh nghiệp này có thể tồn tại dưới hình thức công ty trách nhiệm hữu hạn hai thành viên trở lên, công ty cổ phần, công ty hợp danh theo quy định của Luật Doanh nghiệp và pháp luật có liên quan. Doanh nghiệp liên doanh là một pháp nhân Việt Nam, có quốc tịch Việt Nam.

Hình thức của hợp đồng liên doanh

Về hình thức, hợp đồng liên doanh phải được lập thành văn bản, do đại diện có thẩm quyền của các bên liên doanh ký đầy đủ vào hợp đồng. Quy định chặt thế về hình thức hợp đồng liên doanh như trên là hợp lý vì hợp đồng liên doanh không chỉ đơn thuần là sự thỏa thuận giữa các bên mà còn là cơ sở pháp lý để hình thành pháp nhân mới với những hoạt động kinh tế phức tạp. Do vậy, hình thức văn bản cùng với yêu cầu ký xác nhận là nhằm đảm bảo sự rõ ràng, tính toàn diện của hợp đồng.

Tính chất pháp lý của hợp đồng liên doanh

Về tính chất pháp lý, hợp đồng liên doanh là hợp đồng thực tế. Quyền và nghĩa vụ của các nhà đầu tư tham gia ký kết hợp đồng liên doanh không phát sinh ngay sau khi hợp đồng ký kết mà chỉ phát sinh khi hợp đồng liên doanh có hiệu lực. Đó là kể từ ngày được cấp Giấy chứng nhận đầu tư hay Giấy phép đầu tư.

Nội dung của hợp đồng liên doanh

Hiện nay, pháp luật Việt Nam không quy định cụ thể về nội dung của hợp đồng liên doanh. Tuy nhiên, trên thực tế khi ký kết bất kì hợp đồng liên doanh nào cũng bao gồm một số nội dung cơ bản sau:

• Tên, địa chỉ của tổ chức, cá nhân đầu tư tham gia liên doanh và người đại diện theo pháp luật của các bên liên doanh; tên, địa chỉ của và nghiệp liên doanh.
• Loại hình doanh nghiệp. Đây là điều khoản chủ yếu của hợp đồng liên doanh, trong đó phải ghi rõ hình thức pháp lý của doanh nghiệp liên doanh. Các bên trong hợp đồng có thể lựa chọn thành lập công ty TNHH hai thành viên trở lên, công ty cổ phần, công ty hợp danh.
• Lĩnh vực, ngành nghề và phạm vi kinh doanh. Khi giao kết nội dung này, cần chú ý đến các lĩnh vực, ngành nghề cấm kinh doanh và các lĩnh vực, ngành nghề kinh doanh có điều kiện theo quy định của pháp luật về doanh nghiệp, về thương mại, đặc biệt trong pháp luật trong lĩnh vực đầu tư.
• Vốn điều lệ, phần góp vốn của mỗi bên, phương thức, tiến độ góp vốn điều lệ. Trong đó, các bên cần đặc biệt chú ý rằng các tài sản vô hình khi góp vốn phải được thống nhất định giá và quy đổi thành tiền. Sự rõ ràng trong điều khoản này có thể tránh được những tranh chấp có thể xảy ra giữa các bên liên quan đến vấn đề góp vốn.
• Điều kiện chuyển nhượng vốn đầu tư. Trên thực tế, có rất nhiều các trường hợp doanh nghiệp liên doanh đang hoạt động thì có sự thay đổi về nhà đầu tư, hoặc các nhà đầu tư chuyển nhượng vốn trong nội bộ. Do vậy, trong điều khoản này, các nhà đầu tư cần thống nhất nếu rõ trường hợp, điều kiện chuyển nhượng vốn bên trong cũng như bên ngoài và các thủ tục pháp lý cần thiết.
• Quyền và nghĩa vụ của các bên liên doanh. Pháp luật cho phép các bên tự do thỏa thuận về quyền và nghĩa vụ mà mỗi chủ đầu tư khi tham gia liên doanh có thể được hưởng và phải thực hiện. Tuy nhiên, một số quyền lợi và nghĩa vụ cơ bản như: quyền được phân chia lợi nhuận, tham gia quản lý hay nghĩa vụ phải chịu thua lỗ là những nội dung cơ bản mà hợp đồng kinh doanh bắt buộc phải có.

Một số quy định cần lưu ý trong hợp đồng liên doanh

Dưới đây là những nội dung tuy không phải là bắt buộc theo quy định của pháp luật, nhưng thường được các bên trong  hợp đồng liên doanh lưu ý soạn thảo nhằm tránh các xung đột và đảm bảo cho sự thành công của liên doanh.

Các định nghĩa và giải thích

Đây là nội dung thường gặp trong các hợp đồng liên doanh mặc dù đây không phải là nội dung chủ yếu của hợp đồng được quy định theo pháp luật Việt Nam. Điều khoản này nhằm đưa ra những định nghĩa chung, thống nhất giữa các bên cũng như cách giải thích các thuật ngữ, các điều khoản hợp đồng nhằm tránh xung đột về cách hiểu, cách giải thích hợp đồng. Ví dụ, các bên thường có các định nghĩa về hợp đồng (contract), thời hạn của liên doanh (term), ngày có hiệu lực của hợp đồng (effective date), ngày thành lập (establishment date), cơ quan có thẩm quyền cấp phép (licensing authority), dự án (project),…

Các quy định về quản lý doanh nghiệp liên doanh

Vấn đề quản lý, điều hành doanh nghiệp là một nội dung hết sức quan trọng, liên quan đến khả năng phát triển ổn định của doanh nghiệp. Trong doanh nghiệp liên doanh, việc tham gia quản lý bao gồm đại diện các bên đầu tư nên khi mâu thuẫn xảy ra rất khó để dung hòa được lợi ích giữa các bên. Do vậy, điều hành và quản lý doanh nghiệp là một nội dung hết sức quan trọng cần phải được các bên tham gia ký kết lưu ý khi soạn thảo hợp đồng liên doanh: quy định về Đại hội đồng cổ đông, Hội đồng quản trị, Hội đồng thành viên, thể thức họp và ra quyết định của những cơ quan này, Ban Giám đốc của công ty…

Luật áp dụng

Vì hợp đồng liên doanh là hợp đồng có yếu tố quốc tế nên nguồn luật áp dụng cũng trở nên phong phú hơn so với các hợp đồng khác. Vì hợp đồng liên doanh là cơ sở để hình thành pháp nhân hoạt động tại lãnh thổ Việt Nam và theo quy định của pháp luật Việt Nam nên luật điều chỉnh hợp đồng liên doanh là pháp luật Việt Nam. Chỉ có những vấn đề mà pháp luật Việt Nam không điều chỉnh thì mới có thể áp dụng pháp luật nước ngoài để điều chỉnh.

Tuy nhiên, cần lưu ý rằng trường hợp điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên có quy định về quyền và nghĩa vụ của các bên trong hợp đồng liên doanh thì quy định của điều ước quốc tế đó được ưu tiên áp dụng.

Trên đây là bài viết chi tiết về vấn đề soạn thảo hợp đồng liên doanh. Nếu có bất kì khó khăn vướng mắc liên quan tới pháp luật doanh nghiệp, tư vấn pháp luật đầu tư Quý khách hàng vui lòng liên hệ Công ty luật Việt An để được tư vấn chi tiết!